minimarum particularum conspicuarum per microscopia ad maxima protenditur fixarum
intervalla nobis conspicuarum per telescopia: lux enim liberrime permeat intervallum id
omne. Quamobrem si ejusmodi limites asymptotici sunt uspiam, debent esse extra
nostræ sensibilitatis sphæram, vel ultra omnes telescopicas fixas, vel citra microscopicas
moleculas.
189. Expositis hisce, quæ ad curvam virium pertinebant, aggrediar simpliciora quædam,
quæ maxime notatu digna sunt, ac pertinent ad combinationem punctorum primo
quidem duorum, tum trium, ac deinde plurium in massa etiam coalescentium, ubi &
vires mutuas, & motus quosdam, & vires, quas in alia exercent puncta, considerabimus.
190. Duo puncta posita in distantia æquali distantiæ limitis cujuscunque ab origine
abscissarum, ut in fig. 1. AE, AG, AI, &c, (immo etiam si curva alicubi axem tangat,
æquali distantiæ contactus ab eodem), ac ibi posita sine ulla velocitate, quiescent, ut
patet, quia nullam habebunt ibi vim mutuam: posita vero extra ejusmodi limites,
incipient statim ad se invicem accedere, vel a se invicem recedere per intervalla
æqualia, prout fuerint sub arcu attractivo, vel repulsive. Quoniam autem vis manebit
semper usque ad proximum limitem directionis ejusdem; pergent progredi in ea recta,
quæ ipsa urgebat prius, usque ad distantiam limitis proximi, motu semper accelerate,
juxta legem expositam num. 176, ut nimirum quadrata velocitatum integrarum, quæ
acquisitæ jam sunt usque ad quodvis momentum (nam velocitas initio ponitur nulla)
respondeant areis clausis inter ordinatam respondentem puncto axis terminanti
abscissam, quæ exprimebat distantiam initio motus, & ordinatam respondentem puncto
axis terminanti abscissam, quæ exprimit distantiam pro eo sequenti momento. Atque id
quidem, licet interea occurrat contactus aliquis; quamvis enim in eo vis sit nulla, tamen
superata distantia per velocitatem jam acquisitam, statim habentur iterum
[87]
vires
ejusdem directionis, quæ habebatur prius, adeoque perget acceleratio prioris motus.
191. Proximus limes erit ejus generis, cujus generis diximus limites cohæsionis, in quo
nimirum si distantia per repulsionem augebatur, succedet attractio; si vero minuebatur
per attractionem, succedet e contrario repulsio, adeoque in utroque casu limes erit
ejusmodi, ut in distantiis minoribus repulsionem, in majoribus attractionem secum ferat.
In eo limite in utroque casu recessus mutui, vel accessus ex præcedentibus viribus,
incipiet, velocitas motus minui vi contraria priori, sed motus in eadem directione perget;
donec sub sequenti arcu obtineatur area curvæ æqualis illi, quam habebat prior arcus ab
initio motus usque ad limitem ipsum. Si ejusmodi æqualitas obtineatur alicubi sub arcu
sequente; ibi, extincta omni præcedenti velocitate, utrumque punctum retro reflectet
cursum; & si prius accedebant, incipient a se invicem recedere; si recedebant, incipient
accedere, atque id recuperando per eosdem gradus velocitates, quas amiserant, usque ad
limitem, quem fuerant prætergressa; tum amittendo, quas acquisiverant usque ad
distantiam, quam habuerant initio; viribus nimirum iisdem occurrentibus in ingressu, &
areolis curvæ iisdem per singula tempuscula exhibentibus quadratorum velocitatis
incrementa, vel decrementa eadem, quæ fuerant antea decrementa, vel incrementa. Ibi
autem iterum retro cursum reflectent, & oscillabunt circa ilium cohæsionis limitem,
quem fuerant prætergressa, quod facient hinc, & inde perpetuo, nisi aliorum externorum
punctorum viribus perturbentur, habentia velocitatem maximam in plagam utramlibet in
distantia ipsius illius limitis cohæsionis.
Transitus ad
puncta materiæ, &
massas.
Quies in limitibus;
motus puncti
positi extra ipsos.
Motus post
proximum
limitem
superatum, &
oscillatio.
