123. Clairautius quidem in schediasmate ante aliquot annos impresso, crediderat, ex
ipsis motibus lineæ apsidum Lunæ colligi sensibilem recessum a ratione reciproca
duplicata distantiæ, & Eulerus in dissertatione
De Aberrationibus Jovis, & Saturni
, quæ
premium retulit ab Academia Parisiensi an. 1748, censuit, in ipso Jove, & Saturno
haberi recessum admodum sensibilem ab illa ratione; sed id quidem ex calculi defectu
non satis producti sibi accidisse Clairautius ipse agnovit, ac edidit; & Eulero aliquid
simile fortasse accidit: nec ullum habetur positivum argumentum pro ingenti recessu
gravitatis generalis a ratione duplicata distantiarum in distantia Lunæ, & multo magis in
distantia planetarum. Vero nec ullum habetur argumentum positivum pro ratione ita
penitus accurata, ut discrimen sensum omnem prorsus effugiat. At & si id haberetur;
nihil tamen pati posset inde Theoria mea; cum arcus ille meæ curvæ postremus VT
possit accedere, quantum libuerit, ad arcum illius hyperbolæ, quæ exhibet legem
gravitatis reciprocam quadratorum distantiæ, ipsam tangendo, vel osculando in punctis
quotcunque, & quibuscunque; adeoque ita possit accedere, ut discrimen in iis majoribus
distantiis sensum omnem effugiat, & effectus nullum habeat sensibile discrimen ab
effectu, qui responderet ipsi legi gravitatis; si ea accurate servaret proportionem cum
quadratis distantiarum reciproce sumptis.
124. Nec vero quidquam ipsi meæ virium Theorias obsunt meditationes Maupertuisii,
ingeniosæ illæ quidem, sed meo judicio nequaquam satis conformes Natunæ legibus
circa legem virium decrescentium in ratione reciproca duplicata distantiarum, cujus ille
perfectiones quasdam persequitur, ut illam, quod in hac una integri globi habeant
eandem virium legem, quam singulæ particulæ. Demonstravit enim Newtonus, globos,
quorum singuli paribus a centro distantiis homogenei sint, & quorum particulæ minimæ
se attrahant in ratione reciproca duplicata distantiarum, se itidem attrahere in eadem
ratione distantiarum reciproca duplicata. Ob hasce perfectiones hujus Theoriæ virium
ipse censuit hanc legem reciprocam duplicatam distantiarum ab Auctore Naturæ
selectam fuisse, quam in Natura esse vellet.
125. At mihi quidem inprimis nec unquam placuit, nec placebit sane unquam in
investigatione Naturæ causarum finalium usus, quas tantummodo ad meditationem
quandam, contemplationemque, usui esse posse abitror, ubi leges Naturæ aliunde
innotuerint. Nam nec perfectiones omnes innotescere nobis possunt, qui intimas rerum
naturas nequaquam inspicimus, sed externas tantummodo proprietates quasdam
agnoscimus, & fines omnes, quos Naturæ Auctor sibi potuit
[57]
proponere, ac
proposuit, dum Mundum conderet, videre, & nosse omnino non possumus. Quin immo
cum juxta ipsos Leibnitianos inprimis, aliosque omnes defensores acerrimos principii
rationis sufficientis, & Mundi perfectissimi, qui inde consequitur, multa quidem in ipso
Mundo sint mala, sed Mundus ipse idcirco sit optimus, quod ratio boni ad malum in
hoc, qui electus est, omnium est maxima; fieri utique poterit, ut in ea ipsius Mundi
parte, quam hic, & nunc contemplamur, id, quod electum fuit, debuerit esse non illud
bonum, in cujus gratiam tolerantur alia mala, sed illud malum, quod in aliorum bonorum
gratiam toleratur. Quamobrem si ratio reciproca duplicata distantiarum esset omnium
perfectissima pro viribus mutuis particularum, non inde utique sequeretur, eam pro
Natura fuisse electam, & constitutam.
126. At nec revera perfectissima est, quin immo meo quidem judicio est omnino
imperfecta, & tam ipsa, quam aliæ plurimæ leges, quas requirunt attractionem
imminutis distantiis crescentem in ratione reciproca duplicata distantiarum, ad absurda
deducunt plurima, vel saltem ad inextricabiles difficultates, quod ego quidem tum alibi
Idem ex reliqua
Astronomia:
posse autem hanc
legem accedere ad
illam quantum
libuerit.
Difficultas a
Maupertuisiana
perfectione
maxima
Newtonianæ legis.
Prima responsio:
nec cognosci fines
omnes, &
perfectiones, ac
seligi etiam minus
perfecta in
gratiam
perfectiorum.
Eandem legem
nec perfectam
esse, nec in
corporibus, non
utique accurate
sphæricis habere
locum.
