habet ipsum mobile, complectentium omnes circumstantias præteritas, & præsentes, est
tantummodo conditionatus, non absolutus; nimirum ut contineant determi-
[30]
-
nationem, quam ex omnibus præteritis, & præsentibus circumstantiis haberet ad
occupandum illud determinatum spatii punctum determinato illo momento temporis;
nisi aliunde hujusmodi determinatio per conjunctionem alterius causæ, quæ tum agat,
vel jam egerit, mutaretur, & loco ipsius alia, quæ composita dicitur, succederet. Sed
status absolutus resultans ex omnibus eo momento præsentibus, & præteritis
circumstantiis ipsius mobilis, est unica determinatio ad existendum pro quovis
determinato momento temporis sequentis in quodam determinato puncto spatii, qui
quidem status pro circumstantiis omnibus præteritis, & præsentibus est absolutus, licet
sit itidem conditionatus pro futuris: si nimirum eædem, vel aliæ causæ agentes
sequentibus momentis non mutent determinationem, & punctum illud loci, ad quod
revera deveniri deinde debet dato illo momento temporis, & actu devenitur; si ipsæ nihil
aliud agant. Porro patet ejusmodi status ex omnibus præteritis, & præsentibus
circumstantiis absolutos non posse eodem momento temporis esse duos sine
determinatione ad replicationem, quam ille conditionatus status resultans e singulis
componentibus velocitatibus non inducit ob id ipsum, quod conditionatus est. Jam vero
si haberetur saltus a velocitate ex omnibus præteritis, & præsentibus circumstantiis
exigente, ex. gr. post unum minutum, punctum spatii distans per palmos 6 ad exigentem
punctum distans per palmos 9; deberet eo momento temporis, quo fieret saltus, haberi
simul utraque determinatio absoluta respectu circumstantiarum omnium ejus momenti,
& omnium præteritarum; nam toto præcedenti tempore habita fuisset realis series
statuum cum illa priore, & toto sequenti deberet haberi cum illa posteriore, adeoque eo
momento, simul utraque, cum neutra series realis sine reali suo termino stare possit.
66. Præterea corporis, vel puncti existentis potest utique nulla esse velocitas actualis,
saltem accurate talis; si nimirum difformem habeat motum, quod ipsum etiam semper in
Natura accidit, ut demonstrari posse arbitror, sed huc non pertinet; at semper utique
haberi debet aliqua velocitas potentialis, vel saltem aliquis status, qui licet alio vocabulo
appellari soleat, & dici velocitas nulla, est tamen non nihilum quoddam, sed realis
status, nimirum determinatio ad quietem, quanquam hanc ipsam, ut & quietem, ego
quidem arbitrer in Natura reapse haberi nullam, argumentis, quæ in Stayanis
Supplementis exposui in binis paragraphis de spatio, ac tempore, quos hic addam in fine
inter nonnulla, quæ hic etiam supplementa appellabo, & occurrent primo, ac secundo
loco. Sed id ipsum itidem nequaquam huc pertinet. Iis etiam penitus prætermissis,
eruitur e reliquis, quæ diximus, admisso etiam ut existente, vel possibili in Natura motu
uniformi, & quiete, utramque velocitatem habere conditiones necessarias ad
[31]
hoc, ut
secundum argumentum pro continuitatis lege superius allatum vim habeat suam, nec ab
una velocitate ad alteram abiri possit sine transitu per intermedias.
67. Patet autem, hinc illud evinci, nec interire momento temporis posse, nec oriri
velocitatem totam corporis, vel puncti non simul intereuntis, vel orientis, nec huc
transferri posse quod de creatione, & morte diximus; cum nimirum ipsa velocitas nulla
corporis, vel puncti existentis, sit non purum nihil, ut monui, sed realis quidam status,
qui simul cum alio reali statu determinatæ illius intereuntis, vel orientis velocitatis
deberet conjungi; unde etiam fit, ut nullum effugium haberi possit contra superiora
argumenta, dicendo, quando a 12 gradibus velocitatis transitur ad 9, durare utique
priores 9, & interire reliquos tres, in quo nullum absurdum sit, cum nec in illorum
duratione habeatur saltus, nec in saltu per interitum habeatur absurdi quidpiam, ejus
exemplo, quod superius dictum fuit, ubi ostensum est, non conjungi non esse simul, &
Quovis momento
punctum existens
debere habere
statum realem ex
genere velocitatis
potentialis.
Non posse
momento
temporis transiri
ab una velocitate
ad aliam
demonstratur, &
vindicatur.
