motæ a parabolicis plurimum distant, & curvam continuam exhibent etiam pro casu
projectionis accurate verticalis, quo, quiescente penitus Tellure, & nulla ventorum vi
deflectente motum, haberetur
[17]
ascensus rectilineus, vel descensus. Immo omnes alii
motus a gravitate pendentes, omnes ab elasticitate, a vi magnetica, continuitatem itidem
servant; cum eam servent vires illæ ipsæ, quibus gignuntur. Nam gravitas, cum
decrescat in ratione reciproca duplicata distantiarum, & distantiæ per saltum mutari non
possint, mutatur per omnes intermedias magnitudines. Videmus pariter, vim
magneticam a distantiis pendere lege continua; vim elasticam ab inflexione, uti in
laminis, vel a distantia, ut in particulis aeris compressi. In iis, & omnibus ejusmodi
viribus, & motibus, quos gignunt, continuitas habetur semper, tam in lineis quæ
describuntur, quam in velocitatibus, quæ pariter per omnes intermedias magnitudines
mutantur, ut videre est in pendulis, in ascensu corporum gravium, & in aliis mille
ejusmodi, in quibus mutationes velocitatis fiunt gradatim, nec retro cursus reflectitur,
nisi imminuta velocitate per omnes gradus. Ea diligentissime continuitatem servant
omnia. Hinc nec ulli in naturalibus motibus habentur anguli, sed semper mutatio
directionis fit paullatim, nec vero anguli exacti habentur in corporibus ipsis, in quibus
utcunque videatur tenuis acies, vel cuspis, microscopii saltem ope videri solet curvatura,
quam etiam habent alvei fluviorum semper, habent arborum folia, & frondes, ac rami,
habent lapides quicunque, nisi forte alicubi cuspides continuæ occurrant, vel primi
generis, quas Natura videtur affectare in spinis, vel secundi generis, quas videtur
affectare in avium unguibus, & rostro, in quibus tamen manente in ipsa cuspide unica
tangente continuitatem servari videbimus infra. Infinitum esset singula persequi, in
quibus continuitas in Natura observatur. Satius est generaliter provocare ad exhibendum
casum in Natura, in quo continuitas non servetur, qui omnino exhiberi non poterit."
40. Inductio amplissima tum ex hisce motibus, ac velocitatibus, tum ex aliis pluribus
exemplis, quæ habemus in Natura, in quibus ea ubique, quantum observando licet
deprehendere, continuitatem vel observat accurate, vel affectat, debet omnino id
efficere, ut ab ea ne in ipsa quidem corporum collisione recedamus. Sed de inductionis
natura, & vi, ac ejusdem usu in Physica, libet itidem hic inserere partem numeri 134, &
totum 135, dissertationis
De Lege Continuitatis
. Sic autem habent ibidem: "Inprimis ubi
generales Naturæ leges investigantur, inductio vim habet maximam, & ad earum
inventionem vix alia ulla superest via. Ejus ope extensionem, figurabilitem,
mobilitatem, impenetrabilitatem corporibus omnibus tribuerunt semper Philosophi
etiam veteres, quibus eodem argumento inertiam, & generalem gravitatem plerique e
recentioribus addunt. Inductio, ut demonstrationis vim habeat, debet omnes singulares
casus, quicunque haberi possunt percurrere. Ea in Natu-
[18]
-rae legibus stabiliendis
locum habere non potest. Habet locum laxior quædam inductio, quæ, ut adhiberi possit,
debet esse ejusmodi, ut inprimis in omnibus iis casibus, qui ad trutinam ita revocari
possunt, ut deprehendi debeat, an ea lex observetur, eadem in iis omnibus inveniatur, &
ii non exiguo numero sint; in reliquis vero, si quæ prima fronte contraria videantur, re
accuratius perspecta, cum illa lege possint omnia conciliari; licet, an eo potissimum
pacto concilientur, immediate innotescere, nequaquam possit. Si eæ conditiones
habeantur; inductio ad legem stabiliendam censeri debet idonea. Sic quia videmus
corpora tam multa, quæ habemus præ manibus, aliis corporibus resistere, ne in eorum
locum adveniant, & loco cedere, si resistendo sint imparia, potius, quam eodem perstare
simul; impenetrabilitatem corporum admittimus; nec obest, quod quædam corpora
videamus intra alia, licet durissima, insinuari, ut oleum in marmora, lumen in crystalla,
& gemmas. Videmus enim hoc phænomenum facile conciliari cum ipsa
impenetrabilitate, dicendo, per vacuos corporum poros ea corpora permeare. (
Num
.
Duplex
inductionis
genius, ubi & cur
vim habeat
inductio
incompleta.
