cuspidum, vis ad recessum minuitur, donec in quadam distantia evanescat, & fiat
prorsus nulla; tum distantia adhuc aucta, incipit determinatio ad accessum, quæ
perpetuo eo magis crescit, quo magis cuspides a se invicem recedunt: ac si e contrario
cuspidum distantia minuatur perpetuo; determinatio ad accessum itidem minuetur,
evanescet, & in determinationem ad recessum mutabitur. Ea determinatio oritur utique
non ab immediata cuspidum actione in se invicem, sed a natura, & forma totius
intermediæ laminæ plicatæ; sed hic physicam rei causam non moror, & solum persequor
exemplum determinationis ad accessum, & recessum, quæ determinatio in aliis
distantiis alium habeat nisum, & migret etiam ab altera in alteram.
10. Lex autem virium est ejusmodi, ut in minimis distantiis sint repulsivæ, atque eo
majores in infinitum, quo distantiæ ipsæ minuuntur in infinitum, ita, ut pares sint
extinguen-
[6]
-dae cuivis velocitati utcunque magnæ, cum qua punctum alterum ad
alterum possit accedere, antequam eorum distantia evanescat; distantiis vero auctis
minuuntur ita, ut in quadam distantia perquam exigua evadat vis nulla: tum adhuc, aucta
distantia, mutentur in attractivas, prime quidem crescentes, tum decrescentes,
evanescentes, abeuntes in repulsivas, eodem pacto crescentes, deinde decrescentes,
evanescentes, migrantes iterum in attractivas, atque id per vices in distantiis plurimis,
sed adhuc perquam exiguis, donec, ubi ad aliquanto majores distantias ventum sit,
incipiant esse perpetuo attractivæ, & ad sensum reciproce proportionales quadratis
distantiarum, atque id vel utcunque augeantur distantiæ etiam in infinitum, vel saltem
donec ad distantias deveniatur omnibus Planetarum, & Cometarum distantiis longe
majores.
11. Hujusmodi lex primo aspectu videtur admodum complicata, & ex diversis legibus
temere inter se coagmentatis coalescens; at simplicissima, & prorsus incomposita esse
potest, expressa videlicet per unicam continuam curvam, vel simplicem Algebraicam
formulam, uti innui superius. Hujusmodi curva linea est admodum apta ad sistendam
oculis ipsis ejusmodi legem, nec requirit Geometram, ut id præstare possit: satis est, ut
quis eam intueatur tantummodo, & in ipsa ut in imagine quadam solemus intueri
depictas res qualescunque, virium illarum indolem contempletur. In ejusmodi curva
eam, quas Geometræ abscissas dicunt, & sunt segmenta axis, ad quem ipsa refertur
curva, exprimunt distantias binorum punctorum a se invicem: illæ vero, que dicuntur
ordinatæ, ac sunt perpendiculares lineæ ab axe ad curvam ductæ, referunt vires: quæ
quidem, ubi ad alteram jacent axis partem, exhibent vires attractivas; ubi jacent ad
alteram, repulsivas, & prout curva accedit ad axem, vel recedit, minuuntur ipsæ etiam,
vel augentur: ubi curva axem secat, & ab altera ejus parte transit ad alteram, mutantibus
directionem ordinatis, abeunt ex positivis in negativas, vel vice versa: ubi autem arcus
curvæ aliquis ad rectam quampiam axi perpendicularem in infinitum productam semper
magis accedit ita ultra quoscumque limites, ut nunquam in eam recidat, quem arcum
asymptoticum appellant Geometræ, ibi vires ipsæ in infinitum excrescunt.
12. Ejusmodi curvam exhibui, & exposui in dissertationibus
De viribus vivis
a Num. 51,
De Lumine
Num. 5,
De Lege virium in Natura existentium
a Num. 68, & in sua
Synopsi
Physics Generalis
P. Benvenutus eandem protulit a Num. 108. En brevem quandam ejus
ideam. In Fig. 1, Axis C'AC habet in puncto A asymptotum curvæ rectilineam AB
indefinitam, circa quam habentur bini curvæ rami hinc, & inde æquales, prorsus inter se,
similes, quorum alter DEFGHIKLMNOPQRSTV habet inprimis arcum ED
[7]
asymptoticum, qui nimirum ad partes BD, si indefinite producatur ultra quoscunque
limites, semper magis accedit ad rectam AB productam ultra quoscunque limites, quin
Virium earundem
lex.
Legis simplicitas
exprimibilis per
continuam
Forma curvæ
ipsius.
