Rogerius Josephus Boscovich: Theoria philosophiae naturalis - page 31

37. Atque sic quidem intelligitur, quo pacto fieri possit transitus per intermedias
magnitudines omnes, per intermedios status, per gradus intermedios, quin ullus habeatur
saltus utcunque exiguus momento temporis factus. Notari illud potest tantummodo,
mutationem fieri alicubi per incrementa, ut ubi KL abit, in MN per NO; alicubi per
decrementa, ut ubi K'L' abeat in N'M' per O'N'; quin immo si linea CDE, quæ legem
variationis exhibet, alicubi secet rectam, temporis AB, potest ibidem evanescere
magnitudo, ut ordinata M'N', puncto M' allapso ad D evanesceret, & deinde mutari in
negativam PQ, RS, habentem videlicet directionem contrariam, quæ, quo magis ex
opposita parte crescit, eo minor censetur in ratione priore, quemadmodum in ratione
possessionis, vel divitiarum, pergit perpetuo se habere pejus, qui iis omnibus, quæ
habebat, absumptis, æs alienum contrahit perpetuo majus. Et in Geometria quidem
habetur a positivo ad negativa transitus, uti etiam in Algebraicis formulis, tam
transeundo per nihilum, quam per infinitum, quos ego transitus persecutus sum partim
in dissertatione adjecta meis
Sectionibus Conicis
, partim in
Algebra
§ 14, & utrumque
simul in dissertatione
De Lege Continuitatis
; sed in Physica, ubi nulla quantitas in
infinitum excrescit, is casus locum non habet, & non, nisi transeundo per nihilum,
transitus fit a positi-
[16]
-vis ad negativa, ac vice versa; quanquam, uti inferius innuam,
id ipsum fit non nihilum revera in se ipso, sed realis quidem status, & habeatur pro
nihilo in consideratione quadam tantummodo, in qua negativa etiam, qui sunt veri
status, in se positivi, ut ut ad priorem seriem pertinentes negative quodam modo,
negativa appellentur.
38. Exposita hoc pacto, & vindicata continuitatis lege, eam in Natura existere plerique
Philosophi arbitrantur, contradicentibus nonnullis, uti supra innui. Ego, cum in eam
primo inquirerem, censui, eandem omitti omnino non posse; si eam, quam habemus
unicam, Naturæ analogiam, & inductionis vim consulamus, ope cujus inductionis eam
demonstrare conatus sum in pluribus e memoratis dissertationibus, ac eandem
probationem adhibet Benvenutus in sua
Synopsi
Num. 119; in quibus etiam locis, prout
diversis occasionibus conscripta sunt, repetuntur non nulla.
39. Longum hic esset singula inde excerpere in ordinem redacta: satis erit exscribere
dissertationis
De lege Continuitatis
numerum 138. Post inductionem petitam
præcedente numero a Geometria, quæ nullum uspiam habet saltum, atque a motu locali,
in quo nunquam ab uno loco ad alium devenitur, nisi ductu continue aliquo, unde
consequitur illud, distantiam a dato loco nunquam mutari in aliam, neque densitatem,
quæ utique a distantiis pendet particularum in aliam, nisi transeundo per intermedias; fit
gradus in eo numero ad motuum velocitates, & ductus, quas magis hic ad rem faciunt,
nimirum ubi de velocitate agimus non mutanda per saltum in corporum collisionibus.
Sic autem habetur: "Quin immo in motibus ipsis continuitas servatur etiam in eo, quod
motus omnes in lineis continuis fiunt nusquam abruptis. Plurimos ejusmodi motus
videmus. Planetæ, & cometæ in lineis continuis cursum peragunt suum, & omnes
retrogradationes fiunt paullatim, ac in stationibus semper exiguus quidem motus, sed
tamen habetur semper, atque hinc etiam dies paullatim per auroram venit, per
vespertinum crepusculum abit, Solis diameter non per saltum, sed continuo motu supra
horizontem ascendit, vel descendit. Gravia itidem oblique projecta in lineis itidem
pariter continuis motus exercent suos, nimirum in parabolis, seclusa aeris resistentia,
vel, ea considerata, in orbibus ad hyperbolas potius accedentibus, & quidem semper
cum aliqua exigua obliquitate projiciuntur, cum infinities infinitam improbabilitatem
habeat motus accurate verticalis inter infinities infinitas inclinationes, licet exiguas, &
sub sensum non cadentes, fortuito obveniens, qui quidem motus in hypothesi Telluris
Transitus sine
saltu, etiam a
positivis ad
negativa per
nihilum, quod
tamen non est
vere nihilum, sed
quidam realis
status.
Proponitur
probanda
existentia legis
Continuitatis.
Ejus probatio ab
inductione satis
ampla.
1...,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30 32,33,34,35,36,37,38,39,40,41,...263
Powered by FlippingBook