48. Illæsa igitur esse debet continuitatis lex, nec ad eam evertendam contra
inductionem, tam uberem quidquam poterunt casus allati hucusque, vel iis similes. At
ejusdem continuitatis aliam metaphysicam rationem adinveni, & proposui in
dissertatione
De Lege Continuitatis
, petitam ab ipsa continuitatis natura, in qua quod
Aristoteles ipse olim notaverat, communis esse debet limes, qui præcedentia cum
consequentibus conjungit, qui idcirco etiam indivisibilis est in ea ratione, in qua est
limes. Sic superficies duo solida dirimens & crassitudine caret, & est unica, in qua
immediatus ab una parte fit transitus ad aliam; linea dirimens binas superficiei continuæ
partes latitudine caret; punctum continuæ lineæ segmenta discriminans, dimensione
omni: nec duo sunt puncta contigua, quorum alterum sit finis prioris segmenti, alterum
initium sequentis, cum duo contigua indivisibilia, & inextensa haberi non possint sine
compenetratione, & coalescentia quadam in unum.
49. Eodem autem pacto idem debet accidere etiam in tempore, ut nimirum inter tempus
continuum præcedens, & continuo subsequens unicum habeatur momentum, quod sit
indivisibilis terminus utriusque; nec duo momenta, uti supra innuimus, contigua esse
possint, sed inter quodvis momentum, & aliud momentum debeat intercedere semper
continuum aliquod tempus divisibile in infinitum. Et eodem pacto in quavis quantitate,
quæ continuo tempore duret, haberi debet series quasdam magnitudinum ejusmodi, ut
momento temporis cuivis respondeat sua, quæ præcedentem cum consequente
conjungat, & ab illa per aliquam determinatam magnitudinem differat. Quin immo in
illo quantitatum genere, in quo
[23]
binæ magnitudines simul haberi non possunt, id
ipsum multo evidentius conficitur, nempe nullum haberi posse saltum immediatum ab
una ad alteram. Nam illo momento temporis, quo deberet saltus fieri, & abrumpi series
accessu aliquo momentaneo, deberent haberi duæ magnitudines, postrema seriei
præcedentis, & prima seriei sequentis. Id ipsum vero adhuc multo evidentius habetur in
illis rerum statibus, in quibus ex una parte quovis momento haberi debet aliquis status
ita, ut nunquam sine aliquo ejus generis statu res esse possit; & ex alia duos simul
ejusmodi status habere non potest.
50. Id quidem satis patebit in ipso locali motu, in quo habetur phænomenum omnibus
sane notissimum, sed cujus ratio non ita facile aliunde redditur, inde autem patentissima
est, Corpus a quovis loco ad alium quemvis devenire utique potest motu continuo per
lineas quascunque utcunque contortas, & in immensum productas quaquaversum, quæ
numero infinities infinitæ sunt: sed omnino debet per continuam aliquam abire, &
nullibi interruptam. En inde rationem ejus rei admodum manifestam. Si alicubi linea
motus abrumperetur; vel momentum temporis, quo esset in primo puncto posterioris
lineæ, esset posterius eo momento, quo esset in puncto postremo anterioris, vel esset
idem, vel anterius? In primo, & tertio casu inter ea momenta intercederet tempus
aliquod continuum divisibile in infinitum per alia momenta intermedia, cum bina
momenta temporis, in eo sensu accepta, in quo ego hic ea accipio, contigua esse non
possint, uti superius exposui. Quamobrem in primo casu in omnibus iis infinitis
intermediis momentis nullibi esset id corpus, in secundo casu idem esset eodem illo
memento in binis locis, adeoque replicaretur; in tertio haberetur replicatio non tantum
respectu eorum binorum momentorum, sed omnium etiam intermediorum, in quibus
nimirum omnibus id corpus esset in binis locis. Cum igitur corpus existens nec nullibi
esse possit, nec simul in locis pluribus; illa vias mutatio, & ille saltus haberi omnino non
possunt.
Transitus ad
metaphysicam
probationem:
limes in continuis
unicus, ut in
Geometria.
Idem in tempore
& in quavis serie
continua
evidentius in
quibusdam.
Inde cur motus
localis non fiat,
nisi per lineam
continuam.
