[1]
PHILOSOPHIÆ NATURALIS THEORIA
PARS I
Theoriæ expositio, analytica deductio, & vindicatio
.
1. VIRIUM mutuarum Theoria, in quam incidi jam ab Anno 1745, dum e notissimis
principiis alia ex aliis consectaria eruerem, & ex qua ipsam simplicium materiæ
elementorum constitutionem deduxi, systema exhibet medium inter Leibnitianum, &
Newtonianum, quod nimirum & ex utroque habet plurimum, & ab utroque plurimum
dissidet; at utroque in immensum simplicius, proprietatibus corporum generalibus sane
omnibus, &
[2]
peculiaribus quibusque præcipuis per accuratissimas demonstrationes
deducendis est profecto mirum in modum idoneum.
2. Habet id quidem ex Leibnitii Theoria elementa prima simplicia, ac prorsus inextensa:
habet ex Newtoniano systemate vires mutuas, quæ pro aliis punctorum distantiis a se
invicem aliæ sint; & quidem ex ipso itidem Newtono non ejusmodi vires tantummodo,
quæ ipsa puncta determinent ad accessum, quas vulgo attractiones nominant; sed etiam
ejusmodi, quæ determinent ad recessum, & appellantur repulsiones: atque id ipsum ita,
ut, ubi attractio desinat, ibi, mutata distantia, incipiat repulsio, & vice versa, quod
nimirum Newtonus idem in postrema Opticæ Quæstione proposuit, ac exemplo transitus
a positivis ad negativa, qui habetur in algebraicis formulis, illustravit. Illud autem
utrique systemati commune est cum hoc meo, quod quævis particula materiae cum aliis
quibusvis, utcunque remotis, ita connectitur, ut ad mutationem utcunque exiguam in
positione unius cujusvis, determinationes ad motum in omnibus reliquis immutentur, &
nisi forte elidantur omnes oppositas, qui casus est infinities improbabilis, motus in iis
omnibus aliquis inde ortus habeatur.
3. Distat autem a Leibnitiana Theoria longissime, tum quia nullam extensionem
continuam admittit, quæ ex contiguis, & se contingentibus inextensis oriatur: in quo
quidem difficultas jam olim contra Zenonem proposita, & nunquam sane aut soluta
satis, aut solvenda, de compenetratione omnimoda inextensorum contiguorum, eandem
vim adhuc habet contra Leibnitianum systema: tum quia homogeneitatem admittit in
elementis, omni massarum discrimine a sola dispositione, & diversa combinatione
derivato, ad quam homogeneitatem in elementis, & discriminis rationem in massis, ipsa
nos Naturæ analogia ducit, ac chemicæ resolutiones inprimis, in quibus cum ad adeo
pauciora numero, & adeo minus inter se diversa principiorum genera, in compositorum
corporum analysi deveniatur, id ipsum indicio est, quo ulterius promoveri possit
analysis, eo ad majorem simplicitatem, & homogeneitatem devenire debere, adeoque in
ultima demum resolutione ad homogeneitatem, & simplicitatem summam, contra quam
quidem indiscernibilium principium, & principium rationis sufficientis usque adeo a
Leibnitianis deprædicata, meo quidem judicio,nihil omnino possunt.
4. Distat itidem a Newtoniano systemate quamplurimum, tum in eo, quod ea, quæ
Newtonus in ipsa postremo Quaestione Opticæ conatus est explicare per tria principia,
Cujusmodi systema,
Theoria exhibeat.
In quo conveniat
cum systemate
Newtoniano, &
Leibnitiano.
In quo differat a
Leibnitiano &
ipsi præstet.
In quo differat a
Newtoniano & ipsi
præstet.
