PARS III
Num. 358 propono argumentum hujus tertiæ partis, in qua omnes e Theoria mea generales
materiæ proprietates deduce, & particulares plerasque: tum usque ad num. 371 ago aliquanto
fusius de impenetrabilitate, quam duplicis generis agnosco in meis punctorum inextensorum
massis, ubi etiam de ea apparenti quadam compenetratione ago, ac de luminis transitu per
substantias intimas sine vera compenetratione, & mira quædam phænomena huc pertinentia
explico admodum expedite. Inde ad num. 375 de extensione ago, quæ mihi quidem in materia,
& corporibus non est continua, sed adhuc eadem præbet phænomena sensibus, ac in communi
sententia; ubi etiam de Geometria ago, quæ vim suam in mea Theoria retinet omnem: tum ad
num. 383 figurabilitatem persequor, ac molem, massam, densitatem singillatim, in quibus
omnibus sunt quædam Theoriæ meæ propria scitu non indigna. De Mobilitate, & Motuum
Continuitate, usque ad num. 388 notatu digna continentur: tum usque ad num. 391 ago de
æqualitate actionis, & reactionis, cujus consectaria vires ipsas, quibus Theoria mea innititur,
mirum in modum conformant. Succedit usque ad num. 398 divisibilitas, quam ego ita admitto,
ut quævis massa existens numerum punctorum realium habeat finitum tantummodo, sed qui in
data quavis mole possit esse utcunque magnus; quamobrem divisibilitati in infinitum vulgo
admissæ substituo componibilitatem in infinitum, ipsi, quod ad Naturæ phænomena
explicanda pertinet, prorsus æquivalentem. His evolutis addo num. 398 immutabilitatem
primorum materiæ elementorum, quæ cum mihi sint simplicia prorsus, & inextensa, sunt
utique immutabilia, & ad exhibendam perennem phænomenorum seriem aptissima.
A num. 399 ad 406 gravitatem deduco ex mea virium Theoria, tanquam ramum quendam e
communi trunco, ubi & illud expono, qui fieri possit, ut fixæ in unicam massam non
coalescant, quod gravitas generalis requirere videretur. Inde ad num. 419 ago de cohæsione,
qui est itidem veluti alter quidam ramus, quam ostendo, nec in quiete consistere, nec in motu
conspirante, nec in pressione fluidi cujuspiam, nec in attractione maxima in contactu, sed in
limitibus inter repulsionem, & attractionem; ubi & problema generale propono quoddam hue
pertinens, & illud explico, cur massa fracta non iterum coalescat, cur fibræ ante fractionem
distendantur, vel contrahantur, & innuo, quæ ad cohæsionem pertinentia mihi cum reliquis
Philosophis communia sint.
A cohæsione gradum facio num. 419 ad particulas, quæ ex punctis cohærentibus efformantur,
de quibus ago usque ad num. 426, & varia persequor earum discrimina: ostendo nimirum, quo
pacto varias induere possint figuras quascunque, quarum tenacissime sint; possint autem data
quavis figura discrepare plurimum in numero, & distributione punctorum, unde & oriantur
admodum inter se diversæ vires unius particulæ in aliam, ac itidem diversæ in diversis
partibus ejusdem particulæ respectu diversarum partium, vel etiam respectu ejusdem partis
particulæ alterius, cum a solo numero, & distributione punctorum pendeat illud, ut data
particula datam aliam in datis earum distantiis, & superficierum locis, vel attrahat, vel
repellat, vel respectu ipsius sit prorsus iners: tum illud addo, particulas eo difficilius
dissolubiles esse, quo minores sint; debere autem in gravitate esse penitus uniformes,
quæcunque punctorum dispositio habeatur, & in aliis proprietatibus plerisque debere esse
admodum (uti observamus) diversas, quæ diversitas multo major in majoribus massis esse
debeat.
A num. 426 ad 446 de solidis, & fluidis, quod discrimen itidem pertinet ad varia cohæsionum
genera; & discrimen inter solida, & fluida diligenter expono, horum naturam potissimum
repetens ex motu faciliori particularum in gyrum circa alias, atque id ipsum ex viribus
circumquaque æqualibus; illorum vero ex inæqualitate virium, & viribus quibusdam in latus,
