promptu est. Quo magis inclinatur radius incidens ad superficiem novi medii, eo minor
est perpendicularis velocitas, uti patet: quare vires, quæ agunt intra illa duo plana, eo
facilius, & in pluribus particulis totam velocitatem perpendicularem elident, &
reflexionem determinabunt.
493. Verum id quidem jam supponit, non in omnes lucis particulas eandem exerceri
vim, sed in iis discrimen haberi aliquod. Ejusmodi discrimina diligenter evolvam.
Inprimis discrimen aliquod haberi debet ex ipso textu particularum luminis, ex quo
pendeat constans discrimen proprietatum quarundam, ut illud imprimis diversæ
radiorum refrangibilitatis. Quod idem radius refringatur ab una substantia magis, ab alia
minus in eadem etiam inclinatione incidentiæ, id quidem provenit a diversa natura
substantiæ refringentis, uti vidimus: ac eodem pacto e contrario, quod e diversis radiis
ab eodem medio, & cum eadem inclinatione, alius refringatur magis, alius minus, id
provenire debet a diversa constitutione particularum pertinentium ad illos radios. Debet
autem id provenire vel a diversa celeritate in particulis radiorum, vel a diversa vi. Porro
demonstrari potest, a sola diversitate celeritatis non pro,venire, atque id præstiti in
secunda parte meæ dissertationis
De Lumine
: quanquam etiam radii diversæ
refrangibilitatis debeant habere omnino diversam quoque celeritatem; nam si ante
ingressum in medium refringens habuissent æqualem; jam in illo inæqualem haberent,
cum velocitas præcedens ad velocitatem sequentem sit in ratione reciproca sinus
incidentiæ ad sinum anguli refracti: & hæc ratio in radiis diverse refrangibilitatis sit
omnino diversa. Quare provenit etiam a vi diversa, quæ cum constanter diversa sit, ob
constantem in eodem radio, utcunque reflexo, & refracto, refrangibilitatis gradum, debet
oriri a diversa constitutione particularum, ex qua sola potest provenire diversa summa
virium pertinentium ad omnia puncta. Cum vero diversa constanter sit harum
particularum constitutio: nihil mirum, si diversam in oculo impressionem faciant, &
diversam ideam excitent.
494. At quoniam experimentis constat, radios ejusdem coloris eandem refractionem pati
ab eodem corpore, sive a stellis fixis provenerint, sive a Sole, sive a nostris ignibus, sive
etiam a naturalibus, vel artificialibus phosphoris, nam ea omnia eodem telescopio æque
distincta videntur: manifesto patet, omnes radios ejusdem coloris pertinentes ad omnia
ejusmodi lucida corpora eadem velocitate esse præditos, & eadem
[230]
dispositione
punctorum: neque enim probabile est, (& fortasse nec fieri id potest), celeritatem
diversam a diversa vi compensari ubique accurate ita, ut semper eadem habeatur
refractio per ejusmodi compensationem.
495. Sed oportet invenire aliud discrimen inter diversas constitutiones particularum
pertinentium ad radios ejusdem refrangibilitatis ad explicandas vices faciliores
reflexionis, & facilioris transmissus; ac inde mihi prodibit etiam ratio phænomeni
radiorum, qui in reflexione & refractione irregularitur disperguntur, & ratio discriminis
inter eos, qui reflectuntur potius, quam refringantur, ex quo etiam fit, ut in majore
inclinatione reflectantur plures. Newtonus plures innuit in Optica sua hypotheses ad rem
utcunque adumbrandam, quarum tamen nullam absolute amplectitur: ego utar hic causa,
quam adhibui in illa dissertatione
De Lumine
parte secunda, quæ causa & existit & rei
explicandæ est idonea: quamobrem admitti debet juxta legem communem
philosophandi. Ubi particula luminis a corpore lucido excutitur fieri utique non potest,
ut omnia ejus puncta eandem acquisierint velocitatem, cum a punctis repellentibus
diversas distantias habuerint. Debuerunt igitur aliqua celerius progredi, quæ sociis
relictis processissent, nisi mutuæ vires, acceleratis lentioribus, ea retardassent, unde
Diversam
refrangibilitatem
non pendere a
sola diversa
celeritate
particularum
luminis, sed etiam
a diverso earum
textu inducente
vim diversam.
Ex eadem
refractione
radiorum ejusdem
coloris emissorum
ab omnibus
lucidis corporibus
evinci eandem in
iis celeritatem, &
textum.
Vices facilioris
reflexionis &c.,
oriri a contract-
ione, & expans-
ione particularum
in progressu in-
ducente
discrimen.
