Page 43 - Antonius Xderich: Metaphysica

Hrkać,

S., Metaphysica p. Antonii Xderich, Prilozi

53-54

(2001), str. 231-285

273

alio, est existere unum sine alio; quod est maximum signum distinctionis re–

alis;

ergo,

essentia realiter distinguitur etc.

Respondeo:

Nos non posse divise intelligere essentiam sine existentia sibi

proportionata, ut v.g. essentiam possibilem sine existentia possibili et essen–

tiam actualem sine existentia actuali. Hinc observa quod de ccnceptu actualis

existentiae sit constituere actu existentem essentiam, de conceptu vero for–

mali existentiae

passibilis

est constituere essentiam potentem existere, et sic

semper debemus loqui de essentia et existentia proportionaliter sumptis. Illa

tamen possibilitas existentiae non debet explicari ita, ut existentia sit in po–

tentia, seu ut essentia sit in potentia ad existentiam, sed ita quod existentia

quae in statu possibilitatis est, possit esse in statu actualitatis, qui status actu–

alitatis nihil aliud importat quam positionem rei extra causas, ac per conse–

quens essentia etc.

Quaeres:

Utrum existentia et essentia saltem formaliter distinguantur?

Respondeo:

Existentia creata aliquo modo ex natura rei distinguitur for–

maliter ab essentia. Ratio est, quia a parte rei de essentia et existentia creata

verificantur praedicata contradictoria; nam essentia est quidditas rei, existen–

tia autem

creata

non; sed esse et non esse sunt praedicata contradictoria;

ergo,

distinguuntur formaliter. Essentia

ponitur

dirrecte in praedicato, non

vero existentia. Circa essentiam sunt propositiones aeternae veritatis, circa

existentiam vero contingentes;

ergo,

datur distinctio inter eas; sed non realis;

ergo,

formalis, ac per ccnsequens distinguuntur formaliter. Hanc tamen defi–

nitionem formalem dicit Mastrius non esse perfectam seu inter formalitates

perfectas, sed dicit tantum esse imperfectam seu modalem ut in Magna dixi–

mus 'Logica'; eo quod existentia non dicat aliquam formalitatem perfectam

sed

tantum

modum intrinsecum essentiae servata proportione inter essen–

tiam et existentiam possibilem et inter essentiam et existentiam actualem.

Sed directe dices

Contra hoc:

Si existentia distingueretur formaliter ab essentia, tunc sicut

essentia existit per existentiam formaliter ab illa distinctam, ita existentia per

aliam existentiam ab illa etiam formaliter distinctam. Item nequit essentia

actualis concipi, quin concipiatur existens;

ergo,

essentia actualis nullatenus

ab existentia distinguitur. Tandem, essentia praescindens ab existentia non

est essentia existens seu actualis; sed si distingueretur formaiiter, praescin–

deret ab illa;

ergo,

non esset essentia actualis et existens. Consequenter etc.

Respondeo ad primum:

Hoc argumentum esse bene contra

thomistas,

nec

vero contra nos. Ratio est, quia quae distinguuntur realiter necessario dis–

tinctas possibilitates obiectivas quarum cuilibet debet in re correspondere

distineta actualitas quae in esse ponatur et existat. Unde si essentia dis–

tingueretur realiter ab existentia utique concluderet argumentum; at vero