Page 37 - Antonius Xderich: Metaphysica

Hrkać,

S., Metaphysica p. Antonii Xderich, Prilozi

53-54

(2001), str. 231-285

267

Nota:

Quod non identitas seu distinctio, non sit quoad entitatem, sed

quoad statum, idem enim Petrus v.g. est qui actualiter existit, et qui erat

antea in statu possibilitatis, et sit in diverso statu, status autem existentiae et

possibilitatis sunt diversae. Procedit ergo difficultas de essentia actuali com–

parata cum existentia pariter actuali (et hoc suo modo potest procedere

etiam de essentia possibili cum existentia possibili) circa quam ex dupliciter

edimetro opposita sententia, affirmativa est thomistarum cum suo Angelica

praeceptore, negativa vero est omnium scotistarum cum suo Doctore Subtili,

quem passim doctores Jesu Societatis sequuntur.

Dico:

Essentia non distinguitur realiter ab existentia. lta Scotus, in

Pri–

mo,

distinctione 26, quaestione unica et alibi saepe meminit.

Probatur primo:

Existentia est id quo formaliter ponitur res extra suas

causas et extra nihil; sed per suam actualem essentiam

ponitur

res extra nihil,

et extra suas causas;

ergo,

actualis essentia non distinguitur

reali

ter

ab exis–

tentia.

Probatur minor:

Per id aliquid ponitur extra suas causas, per quod op–

ponitur

suo non esse; sed res per suam actualem essentiam opponitur suo

non esse;

ergo,

per suam actualem etc. S\;J

Respondent

thomistae communiter: Quod existentia sit id, quo res for–

maliter

ponitur extra suas causas ultimate et complete, non autem qua res

formaliter ponitur imperfecte, incomplete et virtualiter seu initiative; et sic

dicunt quod essentia actualis pro priori ad existentiam sit in quodam statu vi–

ali, et in patentia ad existendum, non autem quod sit formaliter et complete

existens, quoadusque existentiam, quae est actus ultimus, et ultima actualitas

in linea entis recipiat; at

Contra est:

Res pro illo priori ad existentiam a thornistis assignato, est

totaliter extra suas eausas; ergo, pro illo priori formaliter et complete exis–

tens;

apatet,

quia id est formaliter extra suas causas, quod secundum omnes

suas partes est productum; sed pro illo priori, res secundum omnes suas par–

tes est produeta;

ergo,

res pro illo priori ad existentiam etc.

Probatur consequens:

Id est formaliter et complete existens, quod totali–

ter terminat actionem suae causae productivae; sed pro illo priori, res termi–

nat aetionem suae eausae productivae;

ergo,

pro illo priori est formaliter et

complete existens.

Maior

est certa, quia actio productiva rei sistit in rei exis–

tentia: nihil enim aliud intendit causa, quam existentiam effectui dare.

Proba–

tur minor:

Pro illo priori est tota res produeta quin aliqua pars seu praediea–

tum aliquod illius restet producendum;

ergo,

pro illo priori res terminat aetio–

nem eausae etc. Sed adhue

Respondent alii subtilius:

Quod essentia pro illo priori ad existentiam non

per aliquid quod esset prius illa existentia superaddita existeret, sed per ip–

sam superadditarn existentiam, a qua nequit essentia pro illo priori praes–

eindi. Sed