Page 49 - Antonius Xderich: Metaphysica

Hrkać,

S., Metaphysicap. Antonii Xderich, Prilozi

53-54

(2001), str. 231-285

279

Probatur supradicta minor

ad seeundam partem: Quod scilicet sit absur–

dum naturam singularem ex hypothesi sine personalitate exereente non

posse suas operatianes omnes exercere: nam quotieseumque natura aliqua

existens habet suas potentias et non habet aliquod impedimentum, ut in ae–

tum exire possit, talis natura suas potest operationes exercere; sed in casu

quo natura singularis esset sine personalitate, sic se haberet, ut patet;

ergo,

posset suas operationes exercere.

Confirmatur:

Quia ex hypothesi quod natura intellectualis sine personali–

tate existeret, eius intelleetus et voluntas possent ellieere suos actus;

ergo,

etiam illa natura suas operationes.

Probatur a:

Quia intelleetus et valuntas

animae separatae a corpore nullam habent personalitatem, sicut nec hane

habet anima in statu separationis; sed in statu separationis intellectus et vol–

untas, possunt exercere, et de facto exercent, suas operationes, ut nullus ne–

gat;

ergo,

etiam natura etc. Sed

Dicunt:

Quod natura existens sine personalitate nullas operatianes pos–

set exercere, eo quod iuxta commune axioma: actiones

sin

t

suppositorum,

ideoque etc.

Contra:

Si hoc axioma ita intelligatur, ut nullae prorsus possint dari ae–

tiones, quae a supposito non provenirent, et in qua suppositabilitas non in–

fluat, est omnina falsum; siquidem anima cum a corpore est separata non est

suppositum et tamen exercet seu e1licit operationes, scilicet intellectiones et

volitianes. Deinde aeeidentia sunt sine subieeto et supposito, et tamen suas

operationes exercere dicuntur, ut patet experientia;

ergo,

hoc axioma non est

absolute verum. lntelligendum itaque axioma praedictum est (ut docet

Scotus, in l, dist. 12, quo 1) sic quod actio sit suppositi et ultimate denominati

a tali

axioma,

cuius ratione inquit Doctor, quia omnis forma existens in alio,

ut forma, sicut tribuit illi in quo est esse ita tribuit illi aliquando denominari a

sua actione et quamvis ipsa forma in supposito existens etiam denarninetur

ab aetione sua, non tamen ultimate denominatur suppositum a tali aetione,

et hoc ideo, quod natura consideretur in supposito ad modum partis; hinc et

sit principium adaequatum ellicitivum operationum, non tamen dicitur op–

erari 'ut quod', sed !antum 'ut quo', nam eo ipso quod sit pars est ulterius or–

dinabilis, et est id, quo a!iud operatur; si autem forma activa sit separata a

suo supposito, ut evenit in separata anima a corpore, et in accidentibus

eucharisticis, tunc quidem talis forma potest denominari ultima denominatio–

ne, siquidem tunc non est alteri ratio agendi, sed per se existit. Condudit

proinde Doctor, quod aetio sit suppositi, non ellicitiva sed denominativa tan–

tum, quatenus scilicet non determinat alteram denominationem, nisi suppo–

situm, vel aliud quod se habet per modum suppositi, uti sunt anima, et acci–

dentia separata.