Page 23 - Antonius Xderich: Metaphysica

Hrkać,

S., Metaphysica p. Antonii Xderich, Prilozi

53-54

(2001), str. 231-285

253

mando et negando ipsum de eodem, et sufficiat pro medio syllogistico, ut ex–

trema unita in medio sic uno, sive fallacia aequivocationis concludantur inter

se unum. Et hoc modo certum est, ens esse univocum, eo quod ratio immedi–

ata et praecise per id significata sit unum; hae enim propositiones sunt con–

tradictoriae: ens est unum, verum, bonum etc. Similiter in hoc syllogismo

bene concluditur unitas extremorum: Omne ens est unum; sed lapis est ens;

ergo,

est unum. Et similiter in hoc: Omne ens est unum; sed Deus est ens;

ergo,

Deus est unum. Ex qua Scoti doctrina confirmatur conclusio: Omne ae–

quivocum potest assumi ad falladam aequivocationis; sed conceptus entis ut

sic nequit assumi ad fallaciam aequivocationis;

ergo,

conceptus

entis

non est

aequivocus quia inter aequivoea non datur medium;

ergo,

erit univocus, ac

per consequens univoce convenit Deo et creaturae etc.

Objicies primo:

Quando effectus non adaequat nomen causae, nomen illis

commune nequit esse univocum; sed creatura est effeetus Dei et non adae–

quat virtutem Dei;

ergo,

nomen 'ens', quod est illis commune, nequit esse

univocum.

Probatur maior:

Quando effectus non adaequat virtutem causae, non re–

cipit similitudinem eius secundum eandem rationem requiritur ad univoca–

tionem;

ergo,

creatura etc.

Respondeo: distinguo minorem.

Creatura non adaequat virtutem Dei se–

cundum peculiares rationes,

concedo minorem;

secundum rationem com–

munem significatam per nomen 'ens',

nego minorem et conseqllentiam,

et

maiorem.

luxta hoc: Si effectus secundum nullam rationem adaequet vir–

tutem causae,

concedo;

si non adaequet secundum peculiares rationes adae–

quat tamen secundum rationem communem tali namine significatam,

nego

maiorem.

Creatura itaque actaequat Deum in ratione significata per nomen

'ens', si praecise consideretur, quod sufficit ad univocationem imperfectam,

eo vel maxime, quod nempe neque talis adaequatio nec talis univocatio sit ex

natura rei, seu in aliqua realitate, sed tantum in conceptu praeciso ut dictum

est.

Objicies secundo:

ld quod de uno ex inferioribus dicitur simpliciter et de

alio secundum quid, non est eis univocum; sed ens simpliciter dicitur de Deo,

qui de se ipso dixit: Ego sum, qui sum;

de

creatura vero secundum quid, iuxta

illud Isaiae, quarto: Omnes gentes quasi non sint, sic sunt coram eo. Deinde

pariter de substantia ens creatum dicitur simpliciter de accidente, vel secun–

dum quid, et deducitur pluries ex Aristotele;

ergo, ens non

dicitur univoce de

Deo et creatura etc.

Respondeo: distinguo maiorem.

Si per li 'simpliciter' intelligatur esse in

uno formaliter et per

li

'secundum quid' non esse in alio formalitef,

concedo

maiorem;

si per li 'simpliciter' intc11igatur in uno perfcctiori modo esse, et