Page 22 - Antonius Xderich: Metaphysica

252

Hrkać,

S., Metaphysica p. Antonii Xderich, Prilozi

53-54

(2001), str. 231-285

alia ratione differentiarum; differentiae enim et species, ut communiter fer–

tUf,

non sunt eiusdem rationis.

In quarto gradu (qui est omnium perfectissimus) quod convenit pluribus

secundum idem nomen, et ratio significata est in omnibus eadem, sed non

cum eodem modo essendi, nec cum eadem ratione essentiali seu ordine, nec

cum eadem perfectione. In hoc sensu adstruunt scotistae cum Scoto univoea–

tionem conceptus entis. Ens enim et secundum nomen et secundum ratio–

nem significatam idem est in Deo et creatura; tamen in Deo ratio entis est in–

dependens et in creatura dependens a Deo; in Deo est prius quam in crea–

tura; denique in Deo est cum infinita perfectione, in creatura veo finita.

Primo ad quaesitum

Dico:

Conceptus entis est univoeus in quarto gradu univacatianis Deo et

ereaturae, substantiae et aecidenti. Ita seotistae cum Seoto probant hoc rati–

one posita pro prima quaestione, quae sicut probat unitatem coneeptus entis

et eius perfectam praecisionem, ita et univocationem convincunt. Probatur

adhue hac uniea ratione. Id dicitur univoeum quod secundum nomen et ra–

tionem per illud importatam convenit pluribus; sed eoneeptus entis secun–

dum nomen entis, et rationem per illud immediate signifieatam eonvenit Deo

et creaturae; ergo, conceptus entis est univocus etc.

Minor

patet ex dictis 'Quaestianis primae', ubi ostendimus perfectam

praecisionem conceptus entis ab inferioribus, quae non

daretur

si ens non

significaret a1iquid commune immediate inferioribus; haec etiam ratio imme–

diate significata per nomen 'ens' est capacitas existentiae realis independen–

ter ab intellectu; sed tam Deus quam creatura independenter ab opere intel–

leetus realiter existunt;

ergo,

conceptus entis etc.

Respondeo:

Atqui

maiorem

esse veram quando ratio significata per illud

nomen convenit multis cum aequali perfectione, et cum eodem modo es–

sendi, et cum eodem ordine essentiali quo quidem modo ens non convenit

Deo et ereaturae etc. Verum haec responsio plus probat quam intendit. Ex

illa enim sequitur nihil esse univoeum nisi species respeetu inferiorum suo–

rum, ut in explicatione graduum univocationis patct, quod nemo concedit.

Deinde nihil dicit contra conclusionem nostram, quia et demonstret ens non

esse univoeum aliquo ex triplici gradu univacatianis, quod nos nullatenus in–

ficiamur . Non tamen ostendit ens non esse univocum in quarto, et in perfec–

tionis gradu univacatianis, in quo eonclusio procedit, ad quem quidem

gradum sufficit, quod ratio significata per nomen sit in pluribus eadem, et

diversam perfectionem, diversum ordinem essentialem, et diversum modum

essendi habeant in inferioribus. Et ne quaestio de re ad quaestionem de

nomine reddatur, praevenit Scotus in Primo, distinctione tertia, quaestione

secunda his verbis: Et ne contentio fiat de nomine univocationis, conceptum

unicum Deo qui est ita unus ut eius unitas sufficiat ad contradictionem affir-