Page 94 - Matthias Flacius Illyricus: Paralipomena Dialectices

tioribus, ut superius in definitionibus, secundo capite
dictum est. Synthesis denique plerunque ab iis initium
sumit quae a sensu usuque communi remotiora sunt et
plerunque tantum mente percipiuntur, ut sunt suprema
genera, item prima physices principia etc. Analysis contra
ab iis quae vel sensu percipiuntur vel alioqui in communi
usu versantur proximeque ad sensus accendunt. Non
opinor opus esse prolixius exemplis hasce proprietates
syntheseos et analyseos declarare. Nam ad ea exempla
quae supra infraque posita sunt facile est eas applicare.
Declaratio quoque huius praecepti ex aliis haud difficul­
ter peti potest.
Duodecimum praeceptum
Tradunt aliqui hanc regulam, quod speculativae sci­
entiae commodius per synthesin, practicae vero aptius
per analysin tradantur; cum qua pulchre convenit illud
Aristotelis primo De animalium partibus quod prin­
cipium contemplativarum materiarum quidem sit to ov,
ipsa essentia, id est ipsa materia seu subiectum genus,
ut geometriae quantitas continua, arithmetices discreta,
physicarum vero ac practicarum to ectoixevov, id quod
futurum est, id est ipse finis seu usus rei. Sic enim ego
opinor eo loci t6ovKal to£cto^evov intelligendum, quoquo
modo alii sentiant. Sic etiam paulo ante dixerat physi­
carum artificialiumque materiarum rationem ac princi­
pium esse finalem causam. Opinor autem hic physicas
materias non eas intelligendas de quibus superior physi­
ca, quae de physico agit corpore eiusque principio dis­
putat, sed inferiores sub ea existentes, ut sunt mediae
disputationes, descriptiones animalium, hebrarum, ar­
borum omniumque infimarum naturae specierum. Sed
adscribam utrumque Aristotelis locum: 6 tp6ttosrf|sairo-
8eC£eo)S Kal Tf|s av<ryKT|<; etepos ettC te Tf|s <{ruo-iKf|s Kal tcov
181