DISCUSSIONUM PERIPATETICARUM T. III, L. V
200
enim particulae nullius precii animatae sint, cur totum et maxi-
mum excellentissimam animam non habeat?
Quomodo autem animam nos ab universo habere possemus,
nisi universum animatum esset? At habemus ab eo animam do-
cente Aristotele primo De partibus capite 1:
37
Videtur enim sicuti
in artificialibus est ars; ita in ipsis rebus aliud quoddam principium et
causa talis, quam habemus, sicuti calidum et frigidum ex universo qua-
re magis consentaneum est coelum factum esse a tali causa si factum
est, et esse propter talem causam magis quam animalia mortalia
.
Qualis autem haec causa sit libro De mundo [330] capite 4.
declarat:
38
Dicitur vero et aliter spiritus, ea quae in plantis ac ani-
malibus, et per omnia penetrans animata et foecunda substantia, de
qua dicere nunc non est necessarium
. Et capite 5:
39
Terram omnem et
mare aetheraque et solem et lunam et universum coelum exornavit una,
quae per omnia penetrat, potentia
. Et non multo post:
40
Ex hoc omnia
respirant et animam obtinent animalia
. Animae autem nostrae pars
quaedam natura est dicente id ipsum Aristotele:
41
Neque enim
omnis anima natura, sed quaedam particula ipsius una vel plures
.
Itaque rationes
ὁμοειδεῖς
, eiusdem speciei ut gradatimascen-
damus, sunt in semine, sunt in calore seminis, sunt in spiritu,
sunt in natura, sunt in anima omnia penetrante, a qua
ψυχὴν
37
Φαίνεται γάρ ͵ ὥσπερ ἐν τοῖς τεχναστοῖς ἐστιν ἡ τέχνη͵ οὕτως
ἐν αὐτοῖς τοῖς πράγμασιν ἄλλη τις ἀρχὴ καὶ αἰτία τοιαύτη͵ ἣν ἔχομεν
καθάπερ τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρὸν ἐκ τοῦ παντός. διὸ μᾶλλον εἰκὸς
τὸν οὐρανὸν γεγενῆσθαι ὑπὸ τοιαύτης αἰτίας͵ εἰ γέγονε͵ καὶ εἶναι διὰ
τοιαύτην αἰτίαν μᾶλλον, ἢ τὰ ζῷα τὰ θνητά. [ARIST. P A 641b.12 – 18]
38
λέγεται δὲ καὶ ἑτέρως πνεῦμα, ἣ ἐν φυτοῖς τε καὶ ζῴοις καὶ διὰ
πάντων διήκουσα ἔμψυχός τε καὶ γόνιμος οὐσία͵ περὶ ἧς λέγειν νῦν
οὐκ ἀναγκαῖον. [ARIST. Mu. 394b.9 – 12]
39
γῆν τε πᾶσαν καὶ θάλασσαν, αἰθέρα τε καὶ ἥλιον καὶ σελήνην,
καὶ τὸν ὅλον οὐρανὸν διεκόσμησε μία, ἡ διὰ πάντων διήκουσα δύναμις.
[ARIST. Mu. 396b.27 – 29]
40
ἐκ τούτου πάντα ἐμπνεῖ [ἐκπνεῖ] τε καὶ ψυχὴν ἴσχει τὰ ζῷα.
[ARIST. Mu. 397a.18 – 19]
41
οὐδὲ γὰρ πᾶσα ψυχὴ φύσις͵ ἀλλά τι μόριον αὐτῆς ἓν, ἢ καὶ πλείω.
[ARIST. P A 641b.9 – 10]
5
10
15
20
