DISCUSSIONUM PERIPATETICARUM T. II, L. VI
324
FINALIS CAUSA
De finali vero Aristoteles
ix
cum Platone, Pythagoraeis, Aegyp-
tiis atque Chaldaeis convenit, quatenus scilicet esse velint Deum
finalem causam. Sed discordat ab illis omnibus, quod ipse soli pri-
mi caeli motui eum finem propositum esse docet; reliquis caelis,
eas, quas intelligentias peripatetici Latini non Aristotelico nomine
vocant, inferiora vero et natantia et volantia et plantae, omnia; ait
ipse:
69
Coordinata sunt quodam modo, sed non similiter.
Et
70
et alteri ad
alterum est aliquid
, quatenus scilicet,
Ad unum omnia sunt coordina-
ta.
71
Id autem unum est
εἰς τὸ ὅλον
,
ad
universum
, non autem ad
Deum. Et haec ipsa ieiune, obscure, illi vero aliter, corpora ad na-
turam: hanc ad animam, animam ad mentem, mentem ad Deum
esse coordinatas docuerunt. Sic enim Chaldaei, referente Psello
in eorum dogmatum compendio:
72
Nunc vero universales rationes
mentis, animales et naturales, quos dat quidem mens animae, anima vero
naturae.
Et Hermes in
Clave
:
73
Mens in ratione, ratio in anima, ani-
ma in spiritu, spiritus in corpore.
Quae etiamsi videatur dicere esse
in homine, attamen superius dixerat:
74
Quod ab una anima universi
omnes animae sunt.
Multaque deinceps de animae illius ac universi
corporis postquam disputavit, ita fere concludit:
75
Itaque univer-
69
συντέτακταί πως͵ ἀλλ΄ οὐχ ὁμοίως. [ARIST. Metaph. 1075a.16]
70
θατέρῳ πρὸς θάτερον {μηδέν, ἀλλ’} ἔστι τι. ἐστι τὶ. [ARIST. Me-
taph. 1075a.17–18]
71
πρὸς μὲν γὰρ ἓν ἅπαντα συντέτακται. [ARIST. Metaph. 1075a.18–19]
72
νῦν δὲ τοὺς καθόλου λόγους͵ νοητοὺς [νοῦ τοὺς] ψυχικοὺς καὶ
φυσικούς͵ οὓς δίδωσι μὲν ὁ νοῦς τῇ ψυχῇ͵ ἡ δὲ ψυχὴ τῇ φύσει. [PSELL.
Opusc. psycholog.152.16–18]
73
ὁ νοῦς ἐν τῷ λόγῳ͵ ὁ λόγος ἐν τῇ ψυχῇ͵ ἡ ψυχὴ ἐν τῷ πνεύματι·
τὸ πνεῦμα <ἐν τῷ σώματι>. [CORP. HERM. Clavis 13.2–3]
74
ὅτι ἀπὸ μιᾶς ψυχῆς τῆς τοῦ παντὸς πᾶσαι αἱ ψυχαί εἰσιν. [CORP.
HERM. Clavis 7.3–4]
75
ὥσπερ οὖν [ὥστε] τὸ πᾶν͵ ἔκ τε ὑλικοῦ καὶ νοητοῦ συνέστηκε καὶ
ὁ μὲν κόσμος πρῶτον͵ ὁ δὲ ἄνθρωπος δεύτερον ζῷον μετὰ τὸν κόσμον.
[CORP. HERM. Clavis 11.10–12.2]
ix
corr. ex Aristoteli
5
10
15
20
