Neposredna recepcija
Peripatetičkih rasprava
LXVII
riječ o onom poznatijem Petrićevu utjecaju, o utjecaju
Nove sve-
opće filozofije
. No Mersenne recipira i
Peripatetičke rasprave
– i to
mnogo opširnije.
U knjizi
La verité des sciences contre les sceptiques ou Pyrrhoni-
ens
, Paris 1625. Mersenne ne spominje Petrića, nego ga kompilira
i prevodi. Taj Mersennov spis sadrži četiri knjige od kojih nas u
vezi Petrićevih
Peripatetičkih
rasprava zanima samo prva koja se
dijeli na šesnaest poglavlja. Knjiga predstavlja svojevrstan dijalog
između skeptika, alkemičara i kršćanskog filozofa, no pojedina
poglavlja najčešće predstavljaju kontinuirana izlaganja jednog od
sugovornika. Mersenne spominje Petrića u devetom poglavlju
gdje kaže da se
»
Frane Petrić (François Patrice) trudio da diskre-
ditira tu (Aristotelovu) filozofiju, no u tome nije došao dalje od
drugih koji svojim perom uzdižu znak pobjede nad ugledom tog
filozofa i nemaju snagu uzdići ga dosta visoko da obore let i slavu
Peripatetičara – jer on transcendira sve osjetilno i imaginabilno, a
ostali pužu po zemlji kao mali crvi; Aristotel je ptica orao u filozo-
fiji, a ostali su kao pilići koji hoće letjeti prije nego imaju krila.
«
56
Mersenne spominje Petrića i u osmom poglavlju iste knjige
i to je navođenje zanimljivije jer slijedi nakon što je Mersenne
preveo dosta velik dio Petrićeva teksta. Ovdje je navođenje Petri-
ća pozitivno, ali dvosmisleno, jer pozitivno izlaganje Petrićevih
teza stavlja Mersenne u usta alkemičara, tj. u usta sugovornika
za kojeg Mersenne hoće pokazati da je u krivu.
svjetla kao neke pete supstancije. Petrićev pojam svjetla trebao bi po tom
tumačenju biti kao neko zrcalo u kojem bismo gledali božansko svjetlo:
(…) in luce, velut in aliquo speculo lucem divinam nobis innotescere a qua
nostra lux corporea perenni quadam derivatione dependet., M. Mersenne,
op. cit. str. 739. Mersenne protiv tog Petrićeva pojma svjetla ističe da je
svjetlo (
lux
) akcidencija, da je vidljiva kvaliteta (
qualitas visibilis
).
56
M. Mersenne,
La verité des sciences
, Paris 1625. reprint. Stuttgart-Bad
Cannstatt 1969. str. 109–110. François Patrice s´est efforcé de décrediter cête
Philosophie, mais il n’a non plus avancé que Basso, Gorlaee, Bodin, Char-
pentier, Hhil, Olive, et plusieurs autres, qui élevent des trophées à la renom-
mée de ce Philosophe par leurs plumes, qui ne peuvent prendre l’éffort assez
haut pour rabbatre le vol et la gloire du Peripateticien, car il transcende tout
ce qui est sensible, et imaginable, et les autres rampent à terre comme petits
vermisseaus: Aristote est un Aigle en Philosophie, les autres ne sont que co-
mme des poussins, qui veulent voller avant que d’avoir des ailes.
