DISCUSSIONUM PERIPATETICARUM T. II, L. IV
228
est constituendus, tresque alibi substantias numerat, iam non
mathematica pro tertia scientia subibit, sed astrologia. Sic enim
libro 4. capite l. scribit:
10
Substantiae vero tres, una quidem sensibi-
lis, cuius haec quidem aeterna, haec autem corruptibilis, quam omnes
confitentur, veluti plantae et animalia; aeterna vero, cuius necesse est
elementa sumere, sive unum sive multa sint, alia vero immobilis.
Et
cap. 6.:
11
Cum vero essent tres substantiae, duae quidem naturales,
una autem immobilis.
Pro physica aeterna intelligens caelum, sic
libro 6. capite 4.:
12
De naturalibus quidem, aeternis tamen substan-
tiis, alius sermo, forte enim quaedam non habent materiam vel non ta-
lem, sed tantum secundum locum mobilem.
Talis autem substantia
caelum est. Tertia ergo scientia, non mathematica, sed astrolo-
gia (si modo cum motu substantiam quoque caeli contempletur)
fuerit. Quod, si vere est dictum, ex substantiarum dispositione
13
necessarium esse quandam primam et sequentem ipsarum.
Si
i
quae
substantiarum prima, Deus, Theologia, quod ipse etiam cum
antiquis
recte statuit, prima erit scientiarum. A Deo, ut ipse do-
cet, caelum et natura pendet; estque aeternum prius corruptibili,
astrologia utique secunda erit scientia. Physicam autem, quae de
plantis et animalibus reliquisque corruptibilibus agit, tertiam in-
ter scientias hasce necesse est esse.
Quod si verum est, qua ratione recte dici potuit
Philosophiae
libro 5. cap. 11.:
14
Cum modo quodam physicae et secundae philo-
10
οὐσίαι δὲ τρεῖς͵ μία μὲν αἰσθητή, ἧς ἡ μὲν ἀΐδιος, ἡ δὲ φθαρτή͵ ἣν
πάντες ὁμολογοῦσιν͵ οἷον τὰ φυτὰ καὶ τὰ ζῷα. ἡ δ΄ ἀΐδιος ἧς ἀνάγκη τὰ
στοιχεῖα λαβεῖν͵ εἴτε ἓν, εἴτε πολλά. ἄλλη δὲ ἀκίνητος. [ARIST. Metaph.
1069a.30–33]
11
ἐπεὶ δ΄ ἦσαν τρεῖς οὐσίαι͵ δύο μὲν αἱ φυσικαὶ μία δ΄ ἡ ἀκίνητος.
[ARIST. Metaph
.
1071b.3–4]
12
ἐπὶ δὲ τῶν φυσικῶν μὲν ἀϊδίων δὲ οὐσιῶν, ἄλλος λόγος. ἴσως γὰρ
ἔνια οὐκ ἔχει ὕλην͵ ἢ οὐ τοιαύτην, ἀλλὰ μόνον κατὰ τόπον κινητήν.
[ARIST. Metaph. 1044b.6–8]
13
ἀναγκαῖον εἶναί τινα πρώτην καὶ ἐχομένην αὐτῶν. [ARIST.
Metaph. 1004a.4]
14
ἐπεὶ τρόπον τινὰ τῆς φυσικῆς καὶ δευτέρας φιλοσοφίας ἔργον, ἡ
περὶ τὰς αἰσθητὰς οὐσίας θεωρία. [ARIST. Metaph
.
1037a.14–16]
i
corr. ex Sic
5
10
15
20
