DISCUSSIONUM PERIPATETICARUM T. II, L. III
214
20
15
5
Hermes vero etiammotionem non unius caeli primi, sed om-
nium opifici in
Poemandro
attribuit:
163
Opifex vero mens cum verbo,
circumcontinens orbes, volvit impetu et vertit propria opera et sinit
circumverti ab initio indefinito in interminatum finem. Incipit enim
ubi desinit, horum autem circumlatio quem ad modum vult mens.
Et
quamquam Aristoteles hoc loco Deo motum caeli tribuat, suae
sententiae memor, attamen non, ut
xviii
4.
Theologiae
, tanquam
finem tantum vult movere sed ut agentem idque explicate
δύναμει
,
potentia sua
, qua non caelum tantum primum pertingat,
sed
164
per universum mundum penetrans
moveat solem et lunam
et totum caelum, non ergo primum caelum solum modo. Quod
si est, quae necessitas fuit orbibus singulis caelestibus singulas
motrices essentias affigere? Si verum sit non oportere entia sine
necessitate multiplicare?
Quo etiammodo nulla eget ἐπιτεχνήσει καὶ ὑπηρεσίᾳ,
indu-
stria et ministerio
, si motu simplici omnifariam efficit formas? An
non poterat eadem ῥαστώνῃ
facilitate
et quiete easdem formas
procreare, sine motus ministerio. Deinde quonam modo ἁπλὴ
κίνησις,
simplex motus
est omnium caelorum motus? Cum pri-
mus sit reliquis contrarius? Ac si tam varii et erratiles, veloces,
tardi, retrogradi, stationarii, progredientes sub ecliptica, tran-
sversi ad meridiem, ad septemtrionem, mensis, anni unius, an-
norum duorum, duodecim, triginta, centum? Sed explicat:
165
Sic
ergo et divina natura a quodam simplici motu primi potentiam in con-
163
ὁ δὲ δημιουργὸς Νοῦς σὺν τῷ Λόγῳ͵ ὁ περιίσχων τοὺς κύκλους
καὶ δινῶν ῥοίζῳ͵ ἔστρεψε τὰ ἑαυτοῦ δημιουργήματα καὶ εἴασε
στρέφεσθαι ἀπ΄ ἀρχῆς ἀορίστου εἰς ἀπέραντον τέλος· ἄρχεται γάρ͵ οὗ
λήγει· ἡ δὲ τούτων περιφορά͵ καθὼς ἠθέλησεν [θέλει] ὁ Νοῦς. [CORP.
HERM. Poimander 11.1–5]
164
διὰ τοῦ σύμπαντος κόσμου διήκουσαν [διήκουσα]. [ARIST. Mu.
398b.8]
165
Οὕτως οὖν καὶ ἡ θεία φύσις ἀπό τινος ἁπλῆς κινήσεως τοῦ
πρώτου τὴν δύναμιν εἰς τὰ συνεχῆ δίδωσι καὶ ἀπ΄ ἐκείνων πάλιν εἰς τὰ
πορρωτέρω͵ μέχρις ἂν διὰ τοῦ παντὸς διεξέλθῃ. [ARIST. Mu. 398b.19–22]
xviii
corr. ex non ut
10
