Hrkac, S., Tractatus brevis in libros Aristotelis
Prilozi 59-60 (2004), str.175-235
201
Objicies:
Sanctus Clemens papa qui adfuit disputationi divi Petri cum Si
mone mago refert duos esse Coelos, empireum et perpetuum unum, visibile
aliud: ergo etc.
Confirmatur: Sanctus Paulus asserit se raptum fuisse usque ad tertium
Coelum, ubi audivit arcana Dei; sed sanctus Paulus fuit usque ad Coelum
empireum, alioquin non potuisset audire arcana Dei: ergo tantum tres sunt
coeli. Deinde Scriptura commemorat unum esse Coelum, dicens: In prin
cipio creavit Deus Coelum et Terram: ergo unum ac unicum tantum esse
Coelum. Respondeo: Divum Petrum intellexisse per primum Coelum totam
sphaeram coelestem, per secundum vero Coelum aerem. Ad confirmatio
nem dico: Sanctum Paulum divisisse sic, ac dixisse Coelos, ut per primum
Coelum intellexerit totum hoc spatium interceptum a Terra usque ad conca
vum Lunae, quo pacto dicuntur volucres coeli id est aeris; per secundum in
tellexerit totam illam machinam globorum comprehendit enim omnes
sphaeras coelestes mobiles tam siderum quam planetarum; et per tertium
intellexit empireum, seu sedem beatorum, Sacra Scriptura enim dum unum
Coelum memorat, intelligit totam collectionem corporum coelestium, quae
omnia ob bonam coordinationem unum Coelum appellari posunt.
Dices:
Sanctus Crisologus Homilia quarta in Genesim agit: Quomodo
dicunt aliqui factos multos coelos? Non ex Divina Scriptura hoc didicerunt
sed ex suis opinionibus (ut ita dicam) impelluntur: ergo etc.
Respondeo: Sanctum Crisologum egisse contra eos, qui extraordinarie
et sine fundamento plurimos admittetebant coelos, qualis fuit Basilides rela
tus a sancto Augustino qui coelos 365 numeravit quod non facimus nos. Sed
Instabis:
Coelum empireum nemo ex astrologis se vidisse testatur: ergo
non datur.
Respondeo hoc Coelum dari credimus a Deo revelanti, non astrologis
quod autem id ab astrologis videri non possit, provenit ex eo (quamvis sit lu
cidissimum) quod ex parte inferiori quae nos respicit, sit opacum, quae
opacitas impedit quominus possit videri. Horum Coelorum ut aliquo modo
structura intelligatur, oportet declarare coelestem sphaeram. E t imprimis
quidem supponendum est reperiri proprie astra a Coelis distincta quorum
aliqua fixa dicuntur, quae scilicet inter se servant eandem distantiam, situm
et figuram, et consequenter in eodem loco collocata sunt. Alia dicuntur er
rantia seu planeta, et sunt, quae non eandem distantiam, situm et figuram
servant inter se, et etiam a stellis fixis communiter septem numerantur, scili
cet Saturnus, Jupiter, Mars, Sol, Venus, Mercurius et Luna, quarum plane
tarum ordo juvandae memoriae gratia secundum initiales earum litteras hoc
versu exprimuntur