Page 17 - Antonius Xderich: Tractatus brevis in libros Aristotelis de mirabili mundo coelique machina

Hrkac, S., Tractatus brevis in libros Aristotelis Prilozi 59-60 (2004), str.175-235 191
co quod Coclum ob sidcrum varictatcm, quibus coclatum scu sculptum ap-
parct. E t sccundum actimologiam nominis juxta scntcntiam divi Bcrnardini
‘coclum’ a ‘coclando’ dicitur quia coclat dccrcta Dci, dc quo ut ultcrius vi-
dcatur, sit
Quaestio prima: Utrum Coeli sint corpora simplicia, animata, solida, et
a quo moventur?
Non cst pracscns controvcrsia circa simplicitatcm ct compositioncm in-
tcgralcm vcl mctaphisicam, cst cnim ccrtum, Coclum cx partibus intcgrali-
bus, scilicct ct gcncrc ct diffcrcntia constarc, proindcquc cssc intcgralitcr ac
mctaphisicc compositum. Undc tantum cst dissidium circa physicam Cocli
compositioncm substantialcm, an scilicct matcria ct forma? Quac sunt par-
tcs physicac componcntcs? Ad quod rcsolvcndum dubium ponitur.
Conclusio prima: Coclum non cst corpus simplcx scd compositum cx
matcria ct forma substantiali - ita communitcr cum Aristotclc philosophi.
Hic libro 1mo, capitc 9, tcxtu 95 ubi inquit: Coclum autcm cst quiddam co­
rum, quac singularia sunt ct corum quac cx matcria sunt; scd nulla potcst
naturalitcr dari matcria absquc omni forma substantiali: crgo ctc.
Probatur rationc: nulla cst dabilis substantia corporca omnino simplcx;
scd Coclum cst substantia corporca complcta: crgo coclum cst ctc. Major
patct, nam corpus simplcx manifcstam involvit contradictioncm, quatcnus
cnim cst corpus includcrct matcriam ct formam tanquam sui constitutivam,
quatcnus autcm cssct simplcx cxcludcrct matcriam ct formam. Probatur mi­
nor: Coclum cst cns pcr sc cum nulli tanquam subjccto inhcrct: crgo cst sub­
stantia; scd non spiritualis cum accidcntibus corporcis ncmpc quantitatc,
lucc scnsibili ctc sit affccta: crgo cst substantia corporca; scd non cst incom-
plcta cum non sit assignabilc aliquid ad cujus compositioncm ordinctur:
crgo Coclum cst substantia corporca complcta; ac proindc cx matcria ct
forma physica constans.
Objicies primo: Coclum non habct contrarium. Scd cx Philosopho omnc
quod habct matcriam, habct ctiam contrarium: crgo Coclum ctc.
Confirmatur: matcria prima cst subjcctum privationis cx Philosopho ct
hanc rcspicit priusquam formam, co quod privationcm habct cx sc formam
vcro ab agcntc; scd in Coclo non datur privatio: crgo Coclum non constat cx
matcria ct forma physica.
Rcspondco: quod Aristotclcs intcndcrit tantum cxcludcrc a Coclo dc-
facto contrarictatcm substantialcm quac importat gcncrationcm unius ct
corruptioncm altcrius; non autcm accidcntalcm; Coclum cnim movctur mo­
tibus contrariis, ct cum id quod motu quantitativo movctur ncccssario sit