Page 14 - Antonius Xderich: Tractatus brevis in libros Aristotelis de mirabili mundo coelique machina

188 Hrkac, S., Tractatus brevis in libros Aristotelis Prilozi 59-60 (2004), str. 175-235
fuit crcatus potucrit intclligcrc ct vcllc. E t ratio cst, quia omnis potcntia ha-
bcns objcctum vcl passum dabilc aproximatum potcst in actum cxirc, ct
cffcctus non cxigit ncccssario quod sua causa illum tcmporc pracccdat ut sa-
cpc dictum cst: crgo homo ab actcrno productus ctc. Conscqucntcr ctc.
Sectio tertia: An Mundus potucrit cssc ab actcrno quoad rcs succcssi-
vas?
Conclusio: Implicat cns succcssivum ab actcrno cssc, ct idco ctiam dc
potcntia Dci absoluta Mundus in succcssivis rcpugnat ab actcrno. Ita Scotus
in 2do, distinctionc 1ma, quacstionc 3a, ubi cxprcssc agit quod non sit si­
milis ratio impossibilitatis, quoad hoc in rcbus pcrmancntibus.
Probatur: dc rationc intriscca ct csscntiali cntis succcssivi cst componi
cx partibus prioribus ct postcrioribus, ita ut nulla pars succcssivi cntis dari
possit, quac partcs priorcs ct postcriorcs, in qua scmpcr sint divisibilis non
includunt; atqui csto omnino implicatorium, quod pars postcrior ab actcrno
cxistat: crgo ct quod rcs succcssiva ab actcrno. Probatur minor: pars postc-
rior ncccssario qua talis pracsupponit partcm priorcm; scd omnino rcpugnat
id quod ab actcrno cxistit pracsupponcrc aliquid cntis prius sc, ut cst pcr sc
notum: crgo implicat omnino partcm postcriorcm ctc.
Objicies Non implicat quod dctur cns succcssivum a partc post: crgo ncc
rcpugnat dari cns succcssivum a partc antc.
Rcspondco: ncgo conscqucntiam: quia cst maximum discrimcn intcr ut-
rumquc ctcnim quod possit dari cns succcssivum a partc post, solum scqui-
tur, talc succcssivum v.g. modum cssc infinitum in potcntia scu sincatcgorc-
maticc, quod potcst dari ostcndimus; si autcm darctur cns succcssivum a
partc antc, scquitur possc dari, scu poni dcfacto cns succcssivum infinitum
actu, quod omnino rcpugnat. Siquidcm fuissct actu pcr transitum, quod cst
proprium cntis finiti.
Contra: Idco non rcpugnat cns succcssivum a partc post, quia non rc-
pugnat succcssivum in quo non possit dari aliqua pars quac omncs alias su-
pcrat, ct post illam non sit alia, ct alia pars usquc in infinitum; scd non rc-
pugnat dari cns succcssivum in quo non possit dari aliqua pars quac antc-
ccdcrct omncs alias, ct antc illam non sit alia, ct alia pars usquc in infinitum:
crgo utrobiquc paratio.
Rcspondco: conccdo majorcm, ncgo minorcm ct paritatcm: disputatio
cst in co quod cns succcssivum actcrnum a partc post nunquam dcsinct
cssc, scd scmpcr in csscndo pcrscvcrabit, ct non includct aliquam partcm,
quac omncs alias pracsuponat, scd post unam crit alia usquc in infinitum,
talitcr quod nunquam ad illam pcrvcniatur, quac antc sc omncs alias prac-