Page 18 - Antonius Xderich: Tractatus brevis in libros Aristotelis de mirabili mundo coelique machina

192 Hrkac, S., Tractatus brevis in libros Aristotelis Prilozi 59-60 (2004), str. 175-235
quantum, ct omnc quantum matcriam includit, hinc cst quod Coclum con­
stat matcria ct dcfacto motibus substantialibus contrariis non movcatur. Ad
conscqucntiam
Dico: Philosophum ibi intclligi dc compositis sublunaribus, ut cx con-
tcxtu patct. Dcindc ctiam falsum cst quod in Coclo non sit privatio; Coclum
cnim habct matcriam cjusdcm spccici cum matcria sublunaria ct sic actu
sunt in illa privationcs formarum substantialium sublunarium.
Objicies secundo: Idco colligimus corpora sublunaria constarc matcria,
quia cxpcrimur ca substantialitcr transmutari; scd in Coclo nullam cxpcri-
mur substantialcm transmutationcm: crgo Coclum ctc.
Confirmatur primo: Idco asscrimus sublunaria cx matcria ct forma
componi, quia agunt ct patiuntur, ct agcrc convcnit cis rationc formac, pati
vcro rationc matcriac; scd Coclum ctsi agat in hacc infcriora non tamcn pa­
titur aliquid ab alio: crgo non constat matcria.
Confirmatur sccundo: Id quod constat matcria ct forma, cst corrupti-
bilc; scd Coclum cst incorruptibilc: crgo ctc.
Rcspondco: cssc quidcm vcrum quod cx substantiali sublunarium trans-
mutationc scnsibilitcr ct manifcstc infcrtur ca cx matcria ct forma constarc;
hoc tamcn non cst unicum caput cx quo talis compositio colligatur cum sint
plura alia cx quibus dcduci potcst, ut patct cx probationibus supra dictis. Ad
confirmationcm primo: Dico satis cssc quod Coclum in hacc infcriora agat
ut infcratur ipsum constarc matcria, cgit cnim pcr luccm scnsibilcm ct mo­
tum succcssivum quod ncutrum sinc quantitatc ac proindc sinc matcria cssc
potcst. Dcindc si pati convcniat rationc matcriac: crgo ct movcri, quia
movcri cst pati; scd Coclum movctur ut constat: crgo ct patitur, consc-
qucntcr habctt matcriam. Ad confirmationcm sccundo: distinguo minorcm:
cst corruptibilc ab cxtrinscco, conccdo minorcm; ab intrinscco, ncgo mi-
norcm cum conscqucntia.
Circa animationcm Coclorum varia crant antiquorum philosophorum
dcliria. Acgyptii unam totius Mundi posucrunt animam. Plato singulis astris
proprias tribucbat animas. Origcncs astra cssc animata rationc pracdita af­
firmabat. Contra quos sit
Conclusio secunda: Cocli nullatcnus sunt animati - cst Scoti ct com­
munior.
Probatur cx sccunda synodo Constantinopolitana ubi sic habctur: Si
quis dixcrit Coclum, Solcm, Lunam, stcllas ct aquas quac supra Coclos sunt
cssc quasdam animatas virtutcs, anathcma sit. Itcm cx divo Augustino, libro
Dc duabus animabus, capitc quarto, ubi dicit: Musca co quod vivat, nobilior
cst Solc: crgo Cocli nullatcnus sunt animati.