Page 21 - Antonius Xderich: Tractatus brevis in libros Aristotelis de mirabili mundo coelique machina

Hrkac, S., Tractatus brevis in libros Aristotelis Prilozi 59-60 (2004), str.175-235 195
cnim substantia matcrialis dum movct, ncccssario dcfatigatur, patitur, ac dc-
mum absumitur ct sic motus Coclorum non potcst cssc ita uniformis, contin­
uus ct constans sicut cst. Sccundum dcducitur cx divo Augustino libro 83
Quacstionum, quacstio 9. ubi agit: Unaquacquc rcs visibilis in hoc Mundo
habct potcstatcm angclicam sibi pracpositam. E t Origcncs tomo 6. in Gcrc-
miam agit. Omnibus rcbus angcli pracsunt; scd hoc non ita cssct, si Dcus sc
solo Coclos movcrct: crgo ncquc substantia matcrialis ncquc Dcus ctc.
Dico ergo Cocli movcntur ab aliqua intclligcntia. Ita Scotus in quarto,
distinctionc 48, quacstionc 2. Et
Probatur primo cx Scriptura. Capitc 4. Jobi dicitur: Dcus cujus irac nc-
quc rcsistcrc potcst, ct sub quo curvantur qui portant Orbcm. Quac vcrba
sic cxponit sanctus Grcgorius: Intclligcndi sunt autcm qui portant Orbcm
coclcstcs spiritus, quorum in ministcrio tota corporalis crcatura divinitus
procuratur: crgo Cocli movcntur ctc.
Probatur sccundo rationc: nam non cst dubium, quia angcli scu intclli-
gcntiac possint Coclos movcrc scd magis congruum cst, ut Dcus pcr cos fa­
ciat, quam sc solo, ut talis sit in Univcrso, magis pcrfccta subordinatio,
quoad omncs partcs dum corpora sublunaria coclcstibus ct crcaturis coclcs-
tibus scu spiritualibus, ac iisdcm dcniquc Dco subordincntur: crgo Cocli ab
angclis movcntur. Scd contra
Dices: Plura sublunaria habcnt in sc virtutcm loco motivam: crgo ctiam
conccdcnda cst Coclo. Itcm angcli scmpcr sunt in Coclo cmphyrco Dcum
vidcntcs, ct ipso frucntcs; scd si ab ipsis movcrcntur Cocli, csscnt simul in
cmphyrco, ct in infcrioribus Coclis, tanquam in duplici loco: crgo ctc. Idcm
quod constat matcria ct forma, habct principium motus, ct quod habct prin­
cipium motus movctur ab intrinscco; atqui Cocli constant matcria ct forma,
crgo sc ipsis movcntur ctc.
Rcspondco: ncgo conscqucntiam ct paritatcs, ratio dispar cst, quia illis
corporibus sublunaribus cst utilis virtus talis loco motiva, cx co quod possint
cssc cxtra suum tcrminum naturalcm, ut tali virtutc in illum rcdirc possint;
Coclum autcm ncquc ad hoc ncquc ad aliud tali propria virtutc indigct,
adcoquc non cst ratio, ob quam illis conccdatur hoc. Vcl potcst dici quod
gaudcat Coclum virtutc propria loco motiva, ita quod, si aliquando csscnt
cxtra proprium ccntrum naturali motu in ipsum pcrgcrct. Ad sccundum,
conccdo majorcm, ad minutam dico cssc omnino falsum quod rcpugnct an-
gclos simul cssc in cmphyrco ct in infcrioribus Coclis tanquam in duplici
loco. Utrum tamcn illa pracscntia quam habcnt in cmphyrco dum movcnt
alios Coclos infcriorcs sit physica, ct pcncs ipsorum substantia, nccnc? Non
cst pracscntis instituti cxaminarc hoc, scd ad thcologiam pcrtinct. Pro nunc