Page 13 - Antonius Xderich: Tractatus brevis in libros Aristotelis de mirabili mundo coelique machina

Hrkac, S., Tractatus brevis in libros Aristotelis Prilozi 59-60 (2004), str.175-235 187
Contra: Vcl illa crcatura ab actcrno posita cocpissct cssc vcl non? Si
primum, non fuissct ab actcrno, quia quod incipit cssc, cst in tcmporc; si
non, non fuissct crcata, quod cnim crcatur incipit cssc: crgo non fuissct
crcatura.
Rcspondco: quod illa crcatura non ccpcrit cssc, nam supcrnaturalitcr
accipcrct cssc ab actcrno, ncquc ctiam quod accipit cssc ab alio incipit cssc
nisi accipiat cssc in tcmporc. Scd diccs
Contra: Illa crcatura habcrct cssc aquisitum: crgo incipcrct cssc non
cssct ab actcrno.
Rcspondco: distinguo a: habcrct cssc aquisitum, id cst non habcrct id a
sc ncccssario, conccdo a: id cst aquirit cssc post non cssc tcmporc praccc-
dcnti, ncgo a, cum conscqucntia. U t autcm alia argumcnta facilius solvantur
Nota rcm ab actcrno productam dupliccm habituram fuissc durationcm
unam intrinsccam quac appcllatur acvum, ct hacc cst rcalitcr idcm cum ip­
sius rci cxistcntia cstquc finita ct limitata, sicut ipsa rci cxistcntia; aliam cx-
trinsccam, nimirum Dci actcrnitatcm, cui cocxistcrct ct cssct actu infinita.
Sccundo quod talis rcs habcrct quidcm principium productionis scilicct
Dcum a quo cssct ab actcrno producta, non tamcn habcrct principium dura-
tionis adcoquc Mundus non ab actcrno rcpugnat ctc.
Quaeres: Quasnam opcrationcs cxcrccrc possct rcs pcrmancns, v.g. ho­
mo si ab actcrno produccrctur?
Suppono tanquam ccrtum, quod non possct cxcrccrc aliquas opcratio-
ncs ab actcrno quac involvunt ncccssario mutationcm, nam ad hanc propric
sumptam rcquiritur quod tcrminus a quo antcccdat durationc tcrminum ad
qucm, quac mutationis prioritas ct postcrioritas rcpugnat cnti pcrmancnti.
Dcindc si qua fuissct v.g. producta ab actcrno, ct ab actcrno gcncrarc po-
tuissct vcl hoc ita cssct, ut in ipso instanti in quo fuit crcata ctiam simul gcn-
crassct vcl gcncratio fuissct postcrior crcationc? Primum non, quando cnim
in uno instanti rcali fuissct crcata ct formassct fctum susccpto scminc fovis-
sct ct pcpcrissct; scd ncquc sccundum, quia talis gcncratio jam non possct
dici cssc ab actcrno, cum nihil possit dici prius illo quod cst ab actcrno: crgo
ctc.
Rcspondco: Quod homo v.g. ab actcrno productus possct ctiam ab ac-
tcrno cliccrc aliquam opcrationcm, quac in suo conccptu non includit muta-
tioncm, undc talis cssct ab actcrno simul cum hominc a quo ut a sua causa
proccdcrct. Hujusmodi opcrationcs sunt intcllcctio, volitio, aut alia actio
immancns vcl transicns, ut productio lucis, si ab actcrno luminosum cxstit-
crat productio spccici visibilis. Dcducitur hoc cx Scoto in Sccundo, distincti-
onc 5, quacstionc 2, ubi supponit quod angclus in illomct instanti, in quo