Page 23 - Antonius Xderich: Tractatus brevis in libros Aristotelis de mirabili mundo coelique machina

Hrkac, S., Tractatus brevis in libros Aristotelis Prilozi 59-60 (2004), str.175-235 197
autcm vivcntibus suadctur, nam in corporc inanimato solus gradus csscndi
rcpcritur, in quovis autcm vivcntc practcr cssc quod habct communc cum
non vivcntibus includitur ctiam gradus vitac: crgo si practcr totam pcrfcctio-
ncm inanimati includit vivcns, ctiam aliam pcrfcctioncm, dcbct cssc nobilius
non vivcntc.
Inferes secundo: Coclum non cssc aliquod unum cx clcmcntis, ncc ctiam
cssc cx clcmcntis mixtum scd cst substantia complcta divcrsac rationis ab il­
lis.
Probatur hoc: non cnim cst ignis, quia hic cst rarus ct fluidus, Coclum
vcro cst solidum. Ncc ctiam acr ob candcm rationcm. Non ctiam aqua aut
tcrra, ratio cst, quia cum aqua ct tcrra gravitcnt, ctiam Coclum gravitarcnt,
ac proindc dcorsum cadcrct. Practcrca: Tcrra cst opaca, Coclum autcm
non, scd diafanum; cum planctac qui supra Coclum Lunac sunt, ct ctiam
stcllac a nobis vidcantur, quod ficri non possct, si Coclum cst compositum
cx matcria ct forma tcrrac. Quod autcm non sit mixtum cx clcmcntis patct:
nam omnc mixtum cx clcmcntis dcbct habcrc quatuor primas qualitatcs,
scilicct calorcm, frigus, humiditatcm ct siccitatcm; itcm gravitatcm quan-
dam; scd hoc non habct Coclum, non cnim Sol v.g. cst formalitcr callidus:
crgo ctc. Dicitur crgo Coclum corpus simplcx, prout mixto cx clcmcntis op­
ponitur, non vcro prout simplcx opponitur composito cx matcria ct forma.
Dices: Eadcm accidcntia arguunt candcm substantiam; scd Coclum ha-
bct cadcm accidcntia cum clcmcntis, puta quantitatcm, luccm ctc: crgo ctc.
Major cst Philosophi diccntis: accidcntia magnam partcm confcrunt ad sc-
cundam substantiam.
Rcspondco: distinguo majorcm: cadcm accidcntia propria, conccdo ma­
jorcm; communia, ncgo majorcm; nam ctiam albcdo cst in nivc, igno ctc ct
tamcn cst divcrsa substantia corum.
Inferes tertio: Coclos cssc solidos, ct firmissima corpora sinc gravitatc
cssc. Diaffanos sinc calorc. Lucidos sinc raritatc, cxccdcrc locum ignis
absquc lcvitatc. Ratio cst, quia hac qualitatcs convcniunt corporibus cx ad-
mixtionc clcmcntorum, Cocli autcm non sunt corpora mixta, ct idco ctc.
Quaeres secundo: An Cocli sint corruptibilcs, ubi ctiam dc structura co-
rumquc numcro ac figura.
Nota: Si Coclum cssct corpus simplcx nullatcnus corrumpi propric pos-
sct. Ratio cst, quia cx hac hypotcsi nihil compositi rcmancrc possct, quod
ncccssario rcquiritur ad rationcm corruptionis rigorosc sumptac. Dcindc
ctiam nota, quod hacc quacstio non proccdat dc potcntia Dci absoluta, nul­
lus cnim dubitat sic possc formam Cocli corrumpi, ct succcdcrc aliam loco