in N, & concipiatur planum GI parallelum priori ductum per centrum B, ad quod
appellet ipsum centrum, & a quo resiliet, si resilit. Ducta AF perpendiculari ad GI, &
completo parallelogrammo AFBE, in communi methodo resolvitur velocitas AB in duas
AF, AE; sive FB, EB, primam dicunt manere illæsam, secundam destrui a resistentia
plani: tum perseverare illam solam per BI æqualem ipsi FB; si corpus incurrens sit
perfecte molle, vel componi cum alia in perfecte elasticis BE æquali priori EB, in
imperfecte elasticis B
e
, quæ ad priorem EB habeat rationem datam, & percurrere in
primo casu BI, in secundo BM, in tertio B
m
. At in mea Theoria globus a viribus in illa
minima distantia agentibus, quæ ibi sunt repulsivæ, acquirit secundum directionem NE
perpendicularem plano repellenti CD in primo casu velocitatem BE, æqualem illi, quam
acquireret, si cum velocitate EB perpendiculariter advenisset per EB, in secundo BL
ejus duplam, in tertio BP, quæ ad ipsam habeat illam rationem datam
r
ad I, sive
m + n
ad
m
, & habet deinde velocitatem compositam ex velocitate priore manente, ac expressa
per BO æqualem AB, & positam ipsi in directum, ac ex altera BE, BL, BP, ex quibus
constat, componi illas ipsas BI, BM, B
m
, quas prius; cum ob IO æqualem AF, sive EB,
& IM, I
m
æquales BE, B
e
, sive EL, EP, totæ etiam BE, BP, BL totis OI, OM, O
m
sint
æquales, & parallelæ.
279. Res mihi per compositionem virium ubique eodem redit, quo in communi methodo
per earum resolutionem. Resolutionem solent vulgo admittere in motibus, quos vocant
impeditos, ubi vel planum subjectum, vel ripa ad latus procursum impediens, ut in
fluviorum alveis, vel filum, aut virga sustentans, ut in pendulorum oscillationibus,
impedit motum secundum eam directionem, qua agunt velocitates jam conceptæ, vel
vires; ut & virium resolutionem agnoscunt, ubi binæ, vel plures etiam vires unius
cujusdam vis alia directione agentis effectum impediunt, ut ubi grave a binis obliquis
planis sustinetur, quorum utrumque premit directione ipsi plano perpendiculari, vel ubi
a pluribus filis elasticis oblique sitis sustinetur. In omnibus istis casibus illi velocitatem,
vel vim agnoscunt vere resolutam in duas, quarum utrique simul illa unica velocitas, vel
vis æquivaleat, ex illis veluti partibus constituta, quarum si altera impediatur, debeat
altera perseverare, vel si impediatur utraque, suum utraque effectum edat seorsum. At
quoniam id impedimentum in mea Theoria nunquam habebitur ab immediato contactu
plani rigidi subjecti, nec a virga vere rigida, & inflexili sustentante, sed semper a viribus
mutuis repulsivis in primo casu, attractivis in secundo; semper habebitur nova velocitas,
vel vis æqualis, & contraria illi, quam communis methodus elisam dicit, quæ cum
[133]
tota velocitate, vel vi obliqua composita eundem motum, vel idem æquilibrium restituet,
ac idem omnino erit, in effectuum computatione considerare partes illas binas, &
alteram, vel utramque impeditam, ac considerare priorem totam, aut velocitatem, aut
vim, compositam cum iis novis contrariis, & æqualibus illi parti, vel illis partibus, quæ
dicebantur elidi. In id autem, quod vel inferne, vel superne motum massæ cujuspiam
impedit, vel vim, non aget pars illa prioris velocitatis, vel illius vis, quæ concipitur
resoluta, sed velocitas orta a vi mutua, & contraria velocitati illi novæ genitæ in eadem
massa, a vi mutua, vel ipsa vis mutua, quæ semper debet agere in partes contrarias, &
cui occasionem præbet illa determinata distantia major, vel minor, quam sit, quæ
limites, & æquilibrium constitueret.
280. Id quidem abunde apparet in ipso superiore exemplo. Ibi in fig. 43 globus (quem
concipamus mollem) advenit oblique per AB, & oblique impeditur a plano ejus
progressus. Non est velocitas perpendicularis AF, vel EB, quæ extinguitur, durante AE,
vel FB, uti diximus; nec illa ursit planum CD. Velocitas AB occasionem dedit globo
accedendi ad planum CD usque ad eam exiguam distantiam, in qua vires variæ agerent;
Ubique in hac
Theoria
compositionem
resolutioni
substitui, easque
sibi invicem
æquivalere.
Exemplum rei in
ipso globo molli
incurrente in
planum immobile.
