PERIPATETIČKE RASPRAVE, sv. III. knj. 5.
227
u uobičajenom značenju kao
egzistirajuće
, neistinit je taj aksiom i
ne treba se i ne može reći: »jer ne označava ništa od onoga što se
općenito predicira.«
Također nije istinito ono što dodaje: »Nemoguće je, naime,
da je supstancija iz supstancijâ koje u njoj aktualno postoje.« Sva-
ko složeno je aktualno supstancija, a sastoji se iz materije i forme
koji su aktualno supstancije. Ne tiče se stvari, ako se pod tim pod-
razumijeva da ideja aktualno silazi u materiju da uspostavi ono
složeno. Ona, naime, ne silazi, nego napreduje po stupnjevima,
na onaj način na koji smo naučavali.
Poglavlje 14. cijelo je <usmjereno> protiv ideja, a na kraju
kaže: »kao što neki kažu«, što je moguće da nije rečeno protiv
Platona. Kaže, naime, na početku: »kažu da su odvojene <ideje>
i istovremeno uspostavljaju <njihovu> vrstu iz roda i razlika«;
toga kod Platona nigdje nema. Stoga se ništa ne brinem za one
besmislice koje su iz toga i tamo i u 15. poglavlju izvedene.
Ali u 16. poglavlju <kaže>: »No oni koji govore da postoje
ideje, s jedne strane doista ispravno kažu odvajajući ih, budući da
su uistinu supstancije, s druge strane uistinu ne <kažu> isprav-
no, jer kažu da je ideja jedna o mnogima.« Obrazlaže: »Uzrok je
tome, jer ne mogu pokazati da postoje takve nepropadljive sup-
stancije mimo pojedinačnih i osjetilnih.« To je potpuno neistini-
to; njih smatraju istinskim bićima, ove ne-bićima, one istinskim
supstancijama, ove sjenama supstancija, one vječnima, jedno-
stavnima, ove propadljivima, složenima. Kako, dakle, ne mogu
pokazati druge mimo tih osjetilnih?
To što pak kaže: »Čine, dakle, da su vrstom iste s propadljivi-
ma.«; koja bi tako velika besmislica zato slijedila, ako se kaže da
5
10
15
20
25
