DISCUSSIONUM PERIPATETICARUM T. II, L. II
144
qui sunt philosophati de veritate. Clarum enim est quod etiam illi di-
cunt principia quaedam et causas.
Et mox:
111
Primorum sane philo-
sophantium plerique ea quae in specie materiae sunt, arbitrati sunt
esse omnium principia. Ex quo enim sunt omnia entia et ex quo pri-
mo gignuntur et in quod corrumpuntur ultimo substantia manente
et passionibus mutata, hoc elementum et hoc principium aiunt esse
entium.
Sed etiam alia quam materialia principia veteres tractasse te-
stes multi sunt Hermetis loci,
Cratere
:
112
Unitas enim omnium exi-
stens principium et radix. Sine principio autem nihil, principium vero
ex nullo
[206]
praeter quam ex se ipso,
ubi aliquot principii signi-
ficata exprimuntur. Sed quamquam Aristoteles superiore loco
antiquiores materiale tantum principium attigisse dicat, capite
tamen sequenti plura vidisse eos principia affirmat:
113
Isti sane,
uti dicimus, hucusque duas causas attigerunt uti nos determinavimus
in iis, quae de natura, materiam videlicet et eam, unde motus.
Cap.
6. vero affirmat Platonem formam adiecisse:
114
Clarum itaque est
ex dictis, quod duabus causis est solum usus, ea, quae quid est et ea,
quae secundum materiam. ldeae enim eius quod quid est causae sunt
aliis, ideis vero unum.
Quod vero finalem etiam causam tetigerint
111
τῶν δὴ πρώτων φιλοσοφησάντων οἱ πλεῖστοι τὰς ἐν ὕλης εἴδει
μόνας [μόνον] ᾠήθησαν ἀρχὰς εἶναι πάντων· ἐξ οὗ γὰρ ἔστιν ἅπαντα
τὰ ὄντα καὶ ἐξ οὗ γίγνεται πρώτου καὶ εἰς ὃ φθείρεται τελευταῖον͵
τῆς μὲν οὐσίας ὑπομενούσης τοῖς δὲ πάθεσι μεταβαλλούσης͵ τοῦτο
στοιχεῖον καὶ ταύτην ἀρχήν φασιν εἶναι τῶν ὄντων. [ARIST. Metaph.
983b.6–11]
112
ἡ γὰρ μονάς͵ οὖσα πάντων ἀρχὴ καὶ ῥίζα͵ {ἐν πᾶσίν ἐστιν ὡς ἂν
ῥίζα καὶ ἀρχή.} ἄνευ δὲ ἀρχῆς οὐδὲν͵ ἀρχὴ δὲ ἐξ οὐδενὸς ἀλλ΄ ἐξ αὐτῆς.
[CORP. HERM.
Crater
10.3–5]
113
οὗτοι μὲν οὖν͵ ὥσπερ λέγομεν͵ καὶ μέχρι τούτου δυοῖν αἰτίαιν
<ἐφήψαντο> ὧν [ὡς] ἡμεῖς διωρίσαμεν ἐν τοῖς περὶ φύσεως {ἡμμένοι
φαίνονται͵} τῆς τε ὕλης καὶ τοῦ ὅθεν ἡ κίνησις. [ARIST. Metaph.
985a.10–13]
114
φανερὸν δ΄ ἐκ τῶν εἰρημένων ὅτι δυοῖν αἰτίαιν <ἐστὶ> μόνον
κέχρηται [κεχρημένος]͵ τῇ τε τοῦ τί ἐστι καὶ τῇ κατὰ τὴν ὕλην (τὰ γὰρ
εἴδη τοῦ τί ἐστιν αἴτια τοῖς ἄλλοις͵ τοῖς δ΄ εἴδεσι τὸ ἕν). [ARIST. Metaph.
988a.8–11]
5
10
15
20
