Page 34 - Federicus Chrysogonus: Speculum astronomicum

66

bitur astris. Patet etiam secundum medicos, quia si iuvare

non possent, frustra liber secundus Avicennae De simpli-

ci Medicina, frustra eiusdem Antidotarium. Philosophus

etiam pedibus manibusque in hanc sententiam currit se-

cundo De physico auditu, sexto et nono Metaphyisicae.

Si omnia (inquit) essent sub necessitate, non esset meri-

tum neque demeritum. Frustra consilium et deliberatio.

Cuius tamen sensus et experientia oppositum attestatur.

Sed negare sensata propter rationem est debilitas intellec-

tus 8. De physico auditu. In quem errorem stoici cecide-

runt. Qui tamen fuerunt primi inventores omnia sub

necessitate ponentes, omittentes sensum et rationem se-

cuti satis apparentem, non tamen existentem (ut refert

divus Boethius in fine commenti primi tertio Peri herme-

neias

67

). Dum dicit: scorpio, quia est malus, propter vene-

num ideo est interficiendus. Et opium, quia est venenum,

ex civitate extirpandum est. Sed (inquit) quaero, a quo

habent illam malitiam? Certum est, quod a stellis. Ita et

malus homo malitiam, quam habet, est a stellis, acquisi-

tam hora suae nativitatis. Volunt et secundo vel pro opi-

nione ipsorum posset [d3] adduci et haec ratio, quod

scilicet futura accidentia sunt necessaria, quamvis respec-

tu nostrae ignorantiae causarum, quae sunt ipsae stellae,

effectus dicimus esse fortuitos. Quia (dicunt) si causae

essent nobis notae ipsorum particularium, sicut sunt no-

tae ipsorum universalium, utique et effectus particulares

essent noti, sicut sunt et universales. Quia particularia

cognoscunt solum hii, qui habent non solum cognitionem

stellarum et aliarum scientiarum, verum etiam opus est,

ut sint divino numine afflati. Scientes ex universalibus et

particularia coniicere, in quibus non sensu duce, sed vi

intellectus et recta ratione intelligentiae non errantis, ma-

gis ad hanc quam ad illam partem inclinati, veritatem

5

15

20

30

10

25

67

corr. ex perihermenias