Page 47 - Antonius Xderich: Summulae sive logica parva

Brkat, S., Summul.esive logic.J"IM' ... Prilozi 57-58 (2003), str. 303-386
Simpliciter fEcI convertitur EvA per avi;
A et O per contra, sic fit conversio tota;
349
feci seu E et I id est universaIis negativa et particularis affirmativa con–
vertitur simpliciter
EvA seu E et A, id est universaIis negativa et universaIis affirmativa
convertuntur per accidens; asto seu A et O id est universalis affirmativa et
particularis negativa convertunt per contrapositionem.
Quaestio VI: De propositione modali et eills divisione
Generaliter loquendo sic solet definiri modus: Est adiacens rei determi–
natae. Et quia in propositione possunt determinari nomen seu terminus, ver–
bum et tota propositio, idea modus est in triplici differentia. alter vide ter–
nam significationem nominis seu termini
ut sunt nomina adiectiva et casus obliqui, ut in his propositionibus:
Homo doctus disputat; filius Ioannis disputat - alter qui determinat signifi–
cationem termini, et sunt adverbia iuxta sensum grammaticalem, ut in hac
propositione: Petrus currit velociter; et alter qui determinat totam proposi–
tionem, ut sunt quatuor sequentes iuxta communem usum Dialecticae scili–
cet: possibile, contingens, impossibile, neccesse. Possibile et contingens pro
eodem usurpantur, sed singillatim loquitur de illis. Propositio ergo modalis
est quae efficitur modo determinante totam significationem propositionis
categoricae. Et haec est quadruplex iuxta quadruplicem modum assignatum.
Alia dicitur de possibile et alia de contingenti, alia de impossibile et alia de
necesse. Ubi advertendum est quod propositio modalis constat modo et
dicto, ut in hac propositione: Possibile est Petrum currere - in qua li possi–
bile est modus, li Petrum currere est dictum.
Dividitur propositio modalis ratione qualitatis in affirmativam et negati–
vam.
Affirmativa est quando praecipua copula, quae correspondet modo, non
afficitur negatione; sive copula minus praecipua, quae correspondet dicto,
afficiatur vel non afficiatur negatione; unde hae propositiones sunt affirma–
tivae: Possibile est Petrum currere; Possibile est Petrum non currere.
Negativa est quando praecipua copula afficitur negatione; unde hae
propositiones sunt negativae: Non est possibile Petrum currere; Non est
possibile Petrum non currere. Divisio haec etiam potest dici ratione formae,
quia praecipua copula est forma propositionis. Ex quo colligitur, in quolibet
modo ex praedictis posse fieri quatuor propositiones: una, in qua neget modus
et non dictum; altera, in qua negetur dictum et non modus; alia, in qua totum;
alia, in qua nihil negatur; quas omnes proponemus hic claritatis gratia.