Page 35 - Antonius Xderich: Summulae sive logica parva

Hrkać, S.• Summulae sive logica parva ... Prilozi 57-58 (2003). ,Ir. 303-386 337
Hypothetica est illa quae unum de alio enunciat ex aliqua suppositione.
ut: Si sollucet, dies est.
Propositio categorica rursus dividitur in absolutam et modalem.
Absoluta est illa in qua non explicatur modus quo praedicamentum con–
venit subiecto, ut: Homo currit.
Modalis est illa quae axplicat modum quo praedicatum convenit su–
biecto, ut: Homo contingenter curit.
Propositio tam categorica quam hypothetica subdividitur in complexam
et in incomplexam.
Categorica incomplexa est quaelibet propositio simplex, ut: Petrus currit.
Complexa est coniunctio duarum vel plurium propositionum simpli–
cium, et est duplex scilicet copulativa ut quando intervenit coniunctio et, ut:
Petrus currit, et loannes audit; et disiunctiva, ut quando intervenit disiunctio
vel, ut: Petrus currit, vel loannes audit. Propositio hypothetica incomplexa
dicitur quando enuntiat unum de alio ex una tantum suppositione, ut: Si sol
lucet, dies est.
Propositio hypothetica complexa dicitur quando enunciat unum de alio
ex duplici suppositione, ut: Si sol lucet et mundum illustrat resplendent
montes.
Tam propositio categorica quam hypothetica amplius dividuntur ratione
materiae, quantitatis et qualitatis; de quibus ordine suo loquemur. Dividitur
ergo propositio categorica ratione formae in constantem verbo substantivo,
ut: Homo est albus; et inconstantem verbo adiectivo, ut: Homo currit - quae
utraque dividitur iuxta diversa tempora verborum.
Propositio categorica ratione materiae dividitur in necessariam, contin–
gentem et impossibilem. Necessaria est affrrmativa in materia naturali, ut:
Homo est animal - et negativa in materia remota, ut: Homo non est lapis.
Propositio contingens est negativa et affirmativa in materia contingenti, ut:
Homo currit; homo non currit. Propositio impossibilis est affirmativa in ma–
teria remota, ut: Homo est lapis - et negativa in materia naturali, ut: Homo
non est animal.
Propositio categorica dividitur in affirmativam et negativam.
Affirmativa est quando copula nullam habet negationem, ut: Homo est
animal.
Negativa est quando copula habet negationem, ut: Homo non est animal.
Quaelibet istarum subdividitur in veram et falsam.
Vera dicitur illa quae significat rem sicuti est, ut: Homo est animal.