Page 77 - Paulus Scalichius: Encyclopaediae, seu Orbis disciplinarum, tam sacrarum quam prophanarum, Epistemon
Basic HTML Version
spectans, aut ad alium referens. Ille par est, et impar. Par,
aut pariter par, aut pariter impar, aut impariter par. Itemque
aut superfluus, aut diminutus, aut perfectus. Impar, aut
primus et compositus, aut secundus et compositus, aut per
5
se secundus et compositus ad alium. Primus et inco
mpositus, aut ad alium relatus, aut aequalis, aut inaequalis.
Hic au t maior au t minor. Et maior, au t simplex, au t
compositus. Simplex, aut multiplex aut superparticularis,
aut superpartiens. Compositus, aut multiplex superpar-
10
ticu laris, au t m u ltip lex sup e rp a rtien s. M inor maiori
sub iugalis aeque d iv id itu r, illiusque num e ri prologi
dicuntur: huius hypologi, quasi duces et comites. De multi
plicibus duplae, triplae: de superparticularibus sesquialterae,
sesquitertiae: de superpartien tibus, superbipartientes,
15
supretripartientes, et deinceps oriuntur: ac rara eadem ratio
in compositis. Rursum qui per se cernitur, continens
numerus linearis, planus, solidus, pyramis, etiamque curta,
quad ran talia, asseres, laterculi, cunei, paralelepipedi,
gradati, altera parte longiores, et orbiculares.
20
Secunda doctrinalium est Musica. haec alia est naturalis,
alia artificialis. Illa, alia mundana, quae cernitur in eo quod
coelestium motus, sicut
ggoj, diastemate constat:
circularesque ambitus harmonicorum systematum referunt
apocatastases, quas auctore Materno interpretari redin-
25
tegrationes possumus. Tum siderum ipsorum aspectus, qui
trigono, tetragono, dodecatemorio, dimensione fiunt: dia-
tessaron, diapente, tonum diapason faciunt. Motusque ad
orientem vel occidentem gravissimis sonis, in coeli vero
meditullio comparatur acutissimis altitudines chromaticen
30
gignunt, enharmonion, diatonion, latitudines, tropos. Lunae
facies tetrachordorum referunt iugationes: quae omnia dili
gentissime prosequitur Ptolemaeus. Alia vero est Musica
humana, quae tribus animi partibus constat: intellectu,
sensibus, habitu. Tres efficit et rationes, diapason, diapente,
184
Epistemon
