ILLUSTR.
MO
AC REVER.
MO
VINCENTIO LAURO
MONTISREGALIS
CARDINALIS S. R. E.
ERUDITISS.
Cum primas paginas, huius nostræ novæ philosophia legisses, petisti ab Alexandro Burgio,
Modianæ persule, viro eruditissimo, et nostro, inter primos amico, ut tuo nomine a me
postularet, ut universum hoc opus ad te transmitterem. Petitio hæc tua, visa est
significationem dare, non male, de nostris his laboribus, te mente concepisse. Hoc vero
conceptu tuo, concepi et ego, felices hosce labores meos futuros, quando vir, quotquot orbis
caput Roma, quot quot orbis totus haberet doctissimus, eos dignaretur et cuperet. Quis enim
virorum, etiam in omni doctrinarum genere selectissimorum, tibi, non dico præferatur, sed
conferatur? Itaque maximam animo meo spem concepi, si tibi tali, ac tanta dignitate viro,
index ille primus tantum placuisset, fore ut et cætera tibi, et cæteris sapientiæ deditis
hominibus, aut placerent prorsus, aut prorsus non displicerent, itaque hoc tam prospero
auspicio, cum opus vix imprimi cœpisset, quæ indies excudebantur, ad te per singularum
hebdomadarum tabellarios, mittere cœpi lætus. Et in eo ad te mittendi officio debito, ad hanc
usque diem perseveravi. Quod tibi, frequentibus tuis litteris gratissimum esse significasti.
Mihi vero, quid unquam, aut gloriosius aut fortunatius poterat contingere, quam scripta mea,
a te summo et nostræ, et præteritarum ætatum Philosopho, ac summo Theologo, summaque
rerum omnium summarum eruditione, non solum ornatissime sed etiam præstantissime in
tanta haberi existimatione, ut ea, et sponte peteres, et habita legeres, et lecta laudares, et mihi
gratias etiam referes. Hoc unum Card. Sapientiss. tranquillitatem animo meo, et parare
debet, et iam paravit, et parat, contra obtrectatorum morsus. Sunt enim sciolorum,
et reprensorum plena omnia, qui non nisi suas quisquilias, qui non nisi Aristotelica, amant,
laudant, efferunt. Efferunt autem ignari, et philosophiæ multam falsitatem, et impietatis,
magna copia venenum. Iam diu enim, in orbe nostro, in publicis omnibus gymnasiis, desiit,
libere, ac per philosophandi ratio, quæ tanta olim apud Chaldæos, apud Magos, apud
Brachmanas, apud Aethiopas, apud Lybios, apud Aegyptios, apud Hebræos, apud Phoenicas,
apud Phrygas, apud Thracas, apud Grecos, apud Gallos, apud etiam Romanos, in Platonicis
denique scholis, ingenti fama, et gloria floruit. Ab Aven Rois autem seculo, qui circa MC
scripsit annum, ad hanc usque ætatem, nescio quo malo fato, totius Europæ ingenia, Soli uni
Aristoteli, se se alligarent, ut apud eum in compedibus, altercando tantum, sedere, et ætatem
malint consumere, quam libere per orbem, per naturæ miracula, contemplando vagare; quam
naturæ authorem Deum cognoscere, et in eius contemplatione, et amore, et veneratione,
et adoratione versari. Hæc nobis ingeneravit unius Arabis, tum ignorantia, tum arrogantia,
tum etiam ignavia nostra, ut eo, quem nobis liberum Deus donavit intellectum,
neque sciamus, neque audeamus, neque velimus uti. Quam autem perperam, quanto damno,
quanta pernicie nostra, id a nobis fiat, facillime, et agnoscet, et cognoscet is, qui ex eo
ergastulo, mente a vinculis soluta, libros
Panarchiæ
nostræ, omnes quidem, sed precipue
priores octo, quos tibi sacri Senatus Senatori optimo, ac sapientissimo dedicamus acurate
perlegat. In quibus, illud quoque intelliges, quam possint humana ingenia, etiam aliter, quam
apud solum Aristotelem philosophari, et melioribus uti demonstrationibus, et contemplando
sublimius, quam ille fecerit, attolli. Hosce igitur octo, non metaphysicos, quo nomine
Peripatus, non satis Græco, non satis rei accommodato, non satis preceptoris sententiam
explicante, quosdam eius libros appellavit. Sed qui de principio uno, quærendo, inveniendo,
stabiliendoque, sunt nobis instituti. Quos omnium philosophorum tibi, et sapientia, et
