eiusdem, et agens, et patiens. Si prefectio ei deerat aliqua, vel a supis suis causis, vel a se, vel
ab inferis necesse habuit petere. Sed ab inferis imperfectioribus, quam acquirat perfectionem?
A se quoque ipso, quam nam potuit nancisci? Vel enim eam habuit, vel non habuit. Si habuit,
non erat quærenda. Si non habuit, sibi eam dare non potuit. Nemo enim dat quod non habet. A
superis ergo quærenda erat. Esto. At cur per motum potius, quam per quietem? Quies, status
est. Status identitas. Identitas perfectio est. Motus, indigentiam, et sentit, et indicat, et in
alteritatem tendit. Alteritas a suo esse dimovet. A perfectione ergo in imperfectionem cadit.
Cœlum, si in sua natura perfectum est, quiescet. Si imperfectum, movebitur, non ut a se ipso
eam perfectionem quærat, quam non habens, nec sibi, neque aliis dare potest. Sed ut aliunde
eam adipiscatur. Non ob inferis, ergo a superis. At quo modo per motum potius, quam per
quietem adipiscetur? Forte, vel quia vicinius fiat superis, vel quia ad id per motum se se
preparet. Et ad suscipiendum aptius fiat? At vicinius quam sit, superis non accedit. Deus enim
est ubique. Neque per motum se se præparat. Præparatio enim omnis per alterationem:
suscepio omnis per passionem est; at iamdudum antea, qui philosophi cœlum in motu esse
docuerunt, inalterabile, impassibileque esse contenderunt. Sed nos, cur cœlum imperfectum
fuisse creatum concedemus? Qui scimus, quæcumque conditor Deus fecerat, fecisse in sua
quæque specie, valde bona. Cœlum igitur, moveri non est dicendum cum eo motu sibi
acquirat nihil. Neque quod possidet, per eum motum, aut tuetur, aut conservat, aut adauget.
Quis enim ei vim inferat, ut quæ habet, vel surripiat, vel in eo corrumpat? Sui ergo causa
nulla, cœlum est in motu. Sed et motus repetitio, cur ei est tribuenda? An ut semper se te
reparet de eo, quod ei nunquam periit? An ut iugiter, imperfectionem semper vertat, quæ ei
accedit numquam? Cur perpetua vertigine, infinities petit id quod numquam nanciscitur?
Frustraneus hic motus, qua ratione dicetur, a Conditore, qui frustra nihil facit, ei tributus? Si
tantarum ab surditatum nulla philosophica reddi ratio potest? Cur tantopere, in hoc vano motu,
docendo, persuadendo, philosophi omnes laborarunt? Concludendum igitur, cœlum, sui
vel perficiendi, vel reparandi, vel tuendi, vel servandi, vel adaugendi causa, nullo modo, ullo
cieri motu. Sed sua forte contentum, perpetuo quiescere. Si igitur hoc primo, nihil efficit,
neque utroque, efficiet quicquam, quod tertium erat divisionis membrum. Secundum igitur
pervidendum. An scilicet motus ei sit tributus, ut aliis prodesse queat. Si id sit, necessario vel
superis proderit, vel æqualibus, vel inferioribus. Superis quid proderit, corpus incorporeis?
Effectus, causis productum productoribus? Æquales cœlum nullos habet. Proderit ne ergo
inferioribus? Hanc partem tutatus est Aristoteles quando dixit: eum motum veluti vitam esse
omnibus natura constantibus. Atque iterum. Mundum hunc necessario continuum esse superis
lationibus, et omnes eius vires inde gubernati. Idem tutati sunt philosophi alii plerique
oens. Sed Aristotelis duo illa loca, nullam cœli faciunt mentionem. Eos motus, et lationes
sideribus nos damus. Et si quid hæc inferiora a superioribus lationibus beneficii nanciscuntur,
asseremus nos, non a cœli, sed a siderum motibus id nancisci. Colligamus rationes
superiores. Cœlum neque sui, neque aliorum beneficio moveri. Sed et quod reliquum fuerat
consideremus. Qua superficie alter concava, Empyreus: alter convexa æther propria
continerentur, et concluderentur, si sint a se invicem seiuncti. Empyreum diximus esse totum
sibi similare. An ergo superficies eius illa qua ab æthere seu cœlo separatur, similaris est cum
partibus reliquis, an dissimilaris? Si dissimilarem dixerimus, unde contra demonstrata ea venit
dissimilitudo? A se ne, an ab alio? At quid in Empyreum possit, pæter Deum conditorem?
Præter eius animum? At Conditor, nullum infert cuiquam maleficium. Animus a Conditore
vitæ et conservationis causa entibus tribuitur, et simplicibus, et compositis. Si igitur
superficies ea non est reliquis dissimilaris, sed similaris, eiusdem ne saltem cum partibus
reliquis erit natura, vel diversæ? Si diversæ, unde ea sit diversitas neccesse est dicere. Si
eiusdem, cur ei contigit esse superficiem, reliquis esse internam, trinamque
dimensionem. Utraque hæc absurda sunt. Nulla est ergo in Empyreo versus cœlum supericies.
Si nulla in eo, nulla quoque erit cœlo versus Empyreum. Sed continuum, atque unum sunt
