concedant, ærem tunc purgatiorem a vaporibus esse. Et visum liberiore intuitu cernere.
Nullam tamen causam afferunt cur frequentior in cœlo fiat micatio. Et si aliquam afferrent, ea
certe ab æris depuratione non penderet. Quid enim elementa agent in cœlum, quod ei est
impassibile? Concludamus nos ex nostris principiis, cœlum, atque ætherem Chaldaicum, esse
eam totam infiniti mundi, finitam regionem, in qua habitant sidera. Eamque esse, non quintæ,
uniusque essentiæ, sed fluorem, infiniti illius primi fluoris immensam portionem, calore
supero præditam, et astrorum flammis, quæ item fluor ardens sunt, pene infinitis,
pulcherrimisque pulcherrime distinctam, atque ornatam, ut merito et æther, et κόσμος et
διάκοσμος, et mundus potuerit, et debuerit appellati.
Finis Libri Noni Pancosmiæ.
ANNOTATIO R. P. M. IACOBI DE LUGO.
Mirum valde est, quod philosophi qui procedebant lumine naturali habuerint aliquam
notitiam de cœlo Empyreo; cum ex ratione naturali non possit investigari; quoniam ea quæ de
cœlis cognoscimus per motum ex visu habemus, cœlum Empyreum non subiacet visui cum
multum distet, nec motui cum immobile, hac de causa dicitur intellectuale, quoniam et si in se
sit visibile; tantum intellectu capitur. Satisfacit huic dubitationi egregie Divus Thomas prima
parte. q. 200 art. 3 in situ corporis. Et inquit; referendo Divum Augustinum decimo
De
civitate Dei
cap. 9 error quo Porphyrius adæmonibus angelos discernebat; ut ærea loca
essent dæmonum, ætherea vero et empyrea angelorum. Porphyrius tamquam Platonicus
cœlum sydereum æthereum igneum existimavit, et quoniam Empyreum dicitur igneam.
Dicebat cœlum ætherem esse. Empyreum, non sine eo modo quo nos nominamus cœlum
Empyreum distinctum ab aliis supremum omnium, extra omnem immobilitatem,
locum capacissimum splendidum quietum contemplationi convenientem et gloriæ beatorum.
Quod Cœlum Empyreum non invenimus positum nisi per auctoritatem Strabi, et Bedæ
et Basilii. Et quid mirum si per auctoritatem Ptolomæi credimus cœlum cristallinum esse
multis temporibus, si antea incognitum, scilicet usque ad tempora ipsius Ptolomei qui illud
invenit esse necessarium. Cur non erit credendam prædictis patribus ponentibus cœlum
Empyreum esse locum necessarium, ob contemplationem beatorum. Quare dicit Strabus vir
auctoritate dignus per cœlum in principio a Deo, creatum non firmamentum; sed cœlum
Empyreum intelligi 2 dist. c. 2 prout refert Petrus Lombardus, et Glosa ordinaria Gen. primo.
Quod approbat Alphonsus Tostatus vir eruditissimus dicens quod per illa verba in principio
creavit Deus cœlum et, cœlum solum Empyreum secundum veram positionem intelligi, quia
non ponitur de materia illa communi creatum, cum in prima sui creatione habuerit ultimum
sui complementum, ut Thomas ait disti. 2 d. 12 art. 5 quartum et manifestum est consi-
deranti ordine verba illa in principio creavit Deus, etc. At verba illa in hoc libello posita, id
est quod cœlum Empyreum nihil alienum accipit. Sunt sano modo intelligenda, quomodo cum
sit receptaculum animarum post mortem, et ubi fabrificavit fuit spiritibus angelicis est
repletum. Antiqui ignoraverant hanc receptionem non valentes ratione nobili hoc adinvenire,
crediderim eos intellexisse cœlum illud non recipere aliquid alienum id est virtutem ab alio
corpore superiore, credentes et continentes illud cœlum Empyreum esse supremum cœlum,
quod modo est falsum cum adinventum sit cœlum cristallinum nonum traditum. Et a patribus
universis cœlum decimum, de quo cœlo verum est dicere nihil alienum recipere, id est ab alio
corpore virtutem aliquam et fortasse, nec a Sole, sed suum splendorem habet immediate a
Deo conditore.
