DISCUSSIONUM PERIPATETICARUM T. IV, L. I
20
posita est inquirenda, his verbis declarat:
4
Quoniam principia et
summas causas quaerimus. Ideo nobis entis uti ens primae causae su-
mendae sunt
. Et sequenti capite:
5
Clarum est, quod et entia unius est
speculari uti entia. Ubique vero proprie primi est scientia et ex quo alia
pendent et ob quod dicuntur. Si ergo hoc est substantia, substantiarum
oportuerit principia et causas habere philosophum
ii
.
Quid autem sint illae substantiae [366] libro 8. capite 1. dec-
larat hisce verbis:
6
Dictum vero est, quod substantiarum quaeruntur
causae et principia et elementa, substantiae vero aliae confessae qu-
idem sunt ab omnibus, de aliis vero proprie quidam pronunciarunt.
Confessae quidem naturales, veluti ignis, terra, aqua et alia simplicia
corpora, deinde plantae et partes earum, et animalia et partes animali-
um, et tandem coelum et partes coeli.
Quae eadem libro 5. capite 8.
etiam tradidit, harum autem substantiarum quaenam aliae sunt
causae, principia et elementa, quam materia et forma, et quae
1. et 2.
Physico
sunt ab eo tradita? Eadem enim verba principia,
causae et elementa prooemio statim
Physico
nominatim scribunt.
De materia et forma quoque 7. et 8.
Metaphysicis
tractat. Et 12. sic
orditur:
7
De substantia est speculatio, substantiarum enim principia
et causae quaeruntur.
4
ἐπεὶ δὲ τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ἀκροτάτας αἰτίας ζητοῦμεν͵ διὸ καὶ
ἡμῖν τοῦ ὄντος ᾗ ὂν τὰς πρώτας αἰτίας ληπτέον. [ARIST. Metaph.
1003a.26–32]
5
δῆλον οὖν ὅτι καὶ τὰ ὄντα μιᾶς θεωρῆσαι ᾗ ὄντα. πανταχοῦ δὲ
κυρίως τοῦ πρώτου ἡ ἐπιστήμη͵ καὶ ἐξ οὗ τὰ ἄλλα ἤρτηται͵ καὶ δι΄ ὃ
λέγονται. εἰ οὖν τοῦτ΄ ἐστὶν ἡ οὐσία͵ τῶν οὐσιῶν ἂν δέοι τὰς ἀρχὰς καὶ
τὰς αἰτίας ἔχειν τὸν φιλόσοφον. [ARIST. Metaph. 1003b.15–19]
6
εἴρηται δὴ ὅτι τῶν οὐσιῶν ζητεῖται τὰ αἴτια καὶ αἱ ἀρχαὶ καὶ τὰ
στοιχεῖα. οὐσίαι δὲ αἱ μὲν ὁμολογούμεναί εἰσιν ὑπὸ πάντων͵ περὶ δὲ
ἐνίων ἰδίᾳ τινὲς ἀπεφήναντο· ὁμολογούμεναι μὲν αἱ φυσικαί͵ οἷον πῦρ
γῆ ὕδωρ {ἀὴρ} καὶ τἆλλα τὰ ἁπλᾶ σώματα͵ ἔπειτα τὰ φυτὰ καὶ τὰ μόρια
αὐτῶν͵ καὶ τὰ ζῷα καὶ τὰ μόρια τῶν ζῴων͵ καὶ τέλος ὁ οὐρανὸς καὶ τὰ
μόρια τοῦ οὐρανοῦ· [ARIST. Metaph. 1042a.4–11]
7
Περὶ τῆς οὐσίας ἡ θεωρία· τῶν γὰρ οὐσιῶν αἱ ἀρχαὶ καὶ τὰ αἴτια
ζητοῦνται. [ARIST. Metaph. 1069a.18–19]
ii
Auct. corr. ex philosopbum
5
10
15
20
