PERIPATETIČKE RASPRAVE, sv. IV. knj. 1.
15
III. da ne postoji kaos niti homeomerije, protiv Anaksagore.
5
IV. da ne postoje atomi, protiv Demokrita i Leukipa.
6
V. da ovo osjetilno nisu elementi, protiv Empedokla, Talesa,
Anaksimandra, Anaksimena i još nekih drugih.
7
VI. da ne postoje matematički <predmeti>, niti brojevi, niti
likovi, protiv pitagorovaca.
8
VII. da ne postoji veliko, malo ni ideje, protiv Platona.
[365] Dokazujućih pak teza ima samo osam:
Prvo: da počela ima konačno mnogo.
9
II. da moraju biti trajna.
10
III. da nisu nastala iz drugih <počela>.
11
καὶ ποσόν͵ δύο καὶ οὐχ ἓν τὸ ὄν· εἰ δ΄ οὐσία μόνον͵ οὐκ ἄπειρον͵ οὐδὲ
μέγεθος ἕξει οὐδέν·
5
Usp. ARIST. Ph. 203a.19–23: ὅσοι δ΄ ἄπειρα ποιοῦσι τὰ στοιχεῖα͵
καθάπερ Ἀναξαγόρας καὶ Δημόκριτος͵ ὁ μὲν ἐκ τῶν ὁμοιομερῶν͵ ὁ δ΄
ἐκ τῆς πανσπερμίας τῶν σχημάτων͵ τῇ ἁφῇ συνεχὲς τὸ ἄπειρον εἶναι
φασίν·
6
Usp. ARIST. Ph. 213a.29–b.4: οἰόμενοι δὲ τὸ ὂν ἅπαν εἶναι σῶμα
φασίν͵ ἐν ᾧ ὅλως μηδέν ἐστι͵ τοῦτ΄ εἶναι κενόν͵ διὸ τὸ πλῆρες ἀέρος
κενὸν εἶναι. οὔκουν τοῦτο δεῖ δεικνύναι͵ ὅτι ἐστί τι ὁ ἀήρ͵ ἀλλ΄ ὅτι οὐκ
ἔστι διάστημα ἕτερον τῶν σωμάτων͵ οὔτε χωριστὸν οὔτε ἐνεργείᾳ ὄν͵
ὃ διαλαμβάνει τὸ πᾶν σῶμα ὥστε εἶναι μὴ συνεχές͵ καθάπερ λέγουσιν
Δημόκριτος καὶ Λεύκιππος καὶ ἕτεροι πολλοὶ τῶν φυσιολόγων͵ ἢ καὶ
εἴ τι ἔξω τοῦ παντὸς σώματός ἐστιν ὄντος συνεχοῦς. οὗτοι μὲν οὖν οὐ
κατὰ θύρας πρὸς τὸ πρόβλημα ἀπαντῶσιν͵ ἀλλ΄ οἱ φάσκοντες εἶναι
μᾶλλον.
7
Usp. ARIST. Ph. 188b.27–30 πάντες γὰρ τὰ στοιχεῖα καὶ τὰς ὑπ΄
αὐτῶν καλουμένας ἀρχάς͵ καίπερ ἄνευ λόγου τιθέντες͵ ὅμως τἀναντία
λέγουσιν͵ ὥσπερ ὑπ΄ αὐτῆς τῆς ἀληθείας ἀναγκασθέντες.
8
Usp. ARIST. Ph. 193b.31–35: περὶ τούτων μὲν οὖν πραγματεύεται
καὶ ὁ μαθηματικός͵ ἀλλ΄ οὐχ ᾗ φυσικοῦ σώματος πέρας ἕκαστον· οὐδὲ
τὰ συμβεβηκότα θεωρεῖ ᾗ τοιούτοις οὖσι συμβέβηκεν· διὸ καὶ χωρίζει·
χωριστὰ γὰρ τῇ νοήσει κινήσεώς ἐστι͵ καὶ οὐδὲν διαφέρει͵ οὐδὲ γίγνεται
ψεῦδος χωριζόντων.
9
Usp. ARIST. Cael. 302b.26–27: φανερὸν ὅτι πολλῷ βέλτιον πε-
περασμένας ποιεῖν τὰς ἀρχάς͵
10
Usp. ARIST. Ph. 189a.19–20: τὰς δὲ ἀρχὰς ἀεὶ δεῖ μένειν.
11
Usp. ARIST. Ph. 188a.27–28: δεῖ γὰρ τὰς ἀρχὰς μήτε ἐξ ἀλλήλων
εἶναι μήτε ἐξ ἄλλων͵ καὶ ἐκ τούτων πάντα· Citat se odnosi također na
IV. i V. tezu.
5
10
