Page 61 - Antonius Xderich: Summulae sive logica parva

Hrkać,

S., SUmnJu/ae sive logica parva

'"

Prilozi

57-58

(2003), str. 303-386

363

versalis. Tertius versus significat quod minor debeat semper esse affirmativa

et conclusio partialis.

Quaestio VI: De reductione modomm impertectomm ad pertectos

Notandum I: quod reductio syllogismi non sit aliud quam conversio syl–

logismi imperfecti in perfectum.

Syllogismus perfectus est ille qui nullius indiget ut appareat necessarius,

et sic se extendit tantum ad quatuor modos primae figurae.

Imperfectus vero dicitur ille qui indiget aliqua evidentia ut appareat

necessarius id est ut conclusio sequatur evidenter ex praemissis, et sic se ex–

tendit ad omnes alios modos cuiuslibet figurae, qui omnes deducuntur ad il–

los quatuor perfectos. Reductio tamen duplex est, ostensiva scilicet et per

impossibile.

Ostensiva est quando syllogismus ostenditur bene concludere per reductio–

nem illius ad aliquem ex perfectis convertendo vel transponendo propositiones.

Per impossibile est illa qua cogitur adversarius ex consequentia nega–

tiva, vel negative quod concesserat, vel concedere duo contradictoria essent

simul vera concesserat quod est impossibile. Omnes modi reducuntur osten–

sive dempto Barocco et Pohardo qui tantum per impossibile possunt reduci.

Notatur II: ad prirnos quatuor modos caeteri modi reduci debent tali

tamen ordine, ut qui incohant per litteraam B reducantur ad Barbara, qui

per C ad Celarent, qui per D ad Darii, qui per F ad Ferio. Reductio osten–

siva fit per tria instrumenta nempe per conversionem formalem, per conver–

sionem per accidens et per transpositionem praemissarum. Reductio vero

per impossibile tantum per oppositionem contradictoriam; et ut haec omnia

dignoscantur conferendae sunt quatuor illae consonantes quae sunt in me–

dio illarum vOcum nempe S, P, M, C. Nam S significat propositionem per

vocalem anteriorem esse convertendam simpliciter; P per accidens; M indi–

cat praemissas esse transponendas ponendo maiorem loco minoris et vice

versa; C per irnpossibile. Quae omnia his versiculis comprehenduntur:

S vult simpliciter verti

P vero per accidens

M vult transponi

C per impossibile duci.

Exemplum reductionis ostensivae in Fapesmo:

Fa - Omne animal est sensibile

Pes - Sed nullus lapis est animal

Mo - Ergo, aliquod sensibile non est lapis.