Page 511 - Benedictus Stay: Philosophiae recentioris versibus traditae, libri X, tomus II

A D L I B R U M S E X T U M 49 5
Quodvis punftum D politum extra planum zquatoris ipliui dcfcribct circulum
non maximum , cujus diameter DF parallela A B , Sc ccntrum alicubi in E in
ipfoaxe Fp extta ccntrum C . Quare vis ccntrifuga, qui oritur ex eo mo­
tu , -dirigetur ad partes contrarias punfto axis £ , non centro C > & corpora ,
qua: ab illa vi ccntrifuga debeant trudi ad partesoppofitas > tendent ad pun-
f tuma x is E, non ad centtum C . Atquc idcirco corpufcula , quae in vitrei
rotundi valis aqua pleni vertigine verfus medium protruduntur in experi­
mentis , non fphzricam , fcd cylindricam affumunt figuram .
6 J7 E x i i» , qua: ad hanc difficultatemdifTolvendani funt difta , de quibus
hic aliquid promifimus , feligemusduo , quorumalicruni Hugenius protulic
in Diatriba de caufa gravitatis, alterum Bulcfingerus in Djflcrtationc dc
caufa phyficagravitatis generali i qua: a Parificnft Academia prseniium re­
tulit anno 1 7 1 8 .
6)8 Hugenius cenfuit , ex collifione continua particularum vorticis de­
bere illud fequi , ut particula: 'pfius lingula: ditc&ionem motus mutent poft
exiguos traSus , qui haberi pollint pro arcubus circulorum maximorum,
adeoque vim ceurrifugam habeant dirtdtarr. ad centrum , diveifa: autem par-
ticuli habeant diverfas motus dire&iones , ut idcirco non transferant fecum
in aliquam determinatam plagam , fcd tantum cogant dcfccndere corpora
fluido gyranti immerfa . At prjctetquam quod lluiduro tjufmodi , quod pref-
fione ortaex vi ccntrifuga pofTct gignere tantum dcfcenfum gravium , debe­
ret multo magis corporibus ipfi immerfisrelidere i illi exigui motus in om­
nem plagam , non efl , curfiant ili arcubus circulorum maximorum potius,
quam circulorum minorum , quorum arcusexigui itidem ad rcilas accedunt,
ut arcus circulorum maximorum , vis a u t e m ccntrifuga dirigitur extra cen­
trum fphir* . Quinetiam ii motus ita temere excitati fipe peragentur in
lineis ad fcnfuin redtis, in quibusnulla cft vis ccntrifuga , & multo farpius
in arcubus aliarum curvarum jacentium in politionibus admodum divctfis a
pofitioncarcuum circulorum maximorum •
639 Bulefingerus autem cenfuit rem expediri poffc per duplicem rota­
tionem, cujus exhibenda: & machinam excogitavit . lnclufit globum circulo
E .ip B inferens ejusaxem punftis Pp ita , ut motum circularem poffet acqui­
rere ederem circa eumaxem , dum interea ipfc circulus infixus polis A , B
circa cofdcm haberet convcrfioncm *quc celcrcm . Cenfuit autem , ca du­
plici rotatione motum compolitum puncti cujufvis alTumpti in co globo de­
bere fieri in circulo maximo, adeoque vim ccntrifugam dtbere dirigi ad
partes ipfi centro oppofitas , & gravitatem e contrario ad centrum idem,
ac machinam exhibituram in materia levi ad centrum aba&a fjrmam fphas-
ricam , fcd machinam nondumacceperat ab Artifice , cum dilfertationem traf-
mi fic .
6 $o Pritcr difficultatem a refiftentia repetitam, & omnibuscommunem
vortitibus, illud hanc explicationem funditus cvsrtit , quod demonflravi
jam olirn , & edidi , nimirum viam a ungulis pumilis globi motuillo compo-
(ito deferiptam non fore circulum maximum, iimno ncc circulum , fed cur­
vam altiorcm, cujus projc&io fit gradus fexti . fit quidem idcirco machina plu­
ribus in locis eonfcfta ad exemplum ab ipfo propofititni fpharricam in ecutro
/inuram nequaquam exhibuit.
f i t