Page 11 - Antonius Xderich: Summulae sive logica parva

HrlaJ4 S., Summu/atsive /ogica porva ... Prilozi 57-58 (2003), sir. 303-386 313
Concretus substantialis est ille, qui formam substantialem importat, al–
teri inexistentem ut Petrus, qui humanitatem importat suo supposito inexis–
tentem.
Concretus accidentalis est ille, qui formam accidentalem importat non
inhaerentem, inalbedo quae inhaeret parieti.
Abstractus substantialis est ille, qui formam substantialem importat sup–
posito non concementem, ut humanitas.
Abstractus est ille qui formam substantialem importat supposito non
concementem ut humanitas.
Abstractus accidentalis est ille, qui formam accidentalem importat non
inhaerentem subiecto, ut albedo.
N.B: Concretus dividitur in internum et externum.
Concretus intemus est ille, qui significat formam internam, sive sit es–
sentialis, ut 'rationale', sive sit propria, ut 'visibile'.
Secundus est qui significat formam externam et extrinsece adiacentem,
ut togatum, armatum, pilleatum.
Adhuc dividitur terminus in denominantem, denominatum et denomi–
nativum.
Terminus denominans est forma abstraete sumpta tribuens denomina–
tionem subiecto, ut albedo, nigredo, quae denotat scilicet parietem.
Terminus denominatus est ipsum subiectum in se recipiens formam de–
nominatam, ut v. g. paries qui recipit albedinem.
Terminus denominativus est concretum nomen, quod praedicatur a su–
biecto, ut v. g. album de lacte etc. Hine patet quod omnia accidentialia ab–
straeta sint termini denominantes, et omnia concreta accidentalia denomi–
nativi, sicut et substantialia, sed adiective sumpta ut v. g. humanum, cor–
poreum, equinum etc.
Terminus denominans subdividitur: intrinsece denominans et extrinsece
denominans. Terminus intrinsece denominans est ille, quando forma inest
subiecto quod denominat, ut humanitas in homine, albedo in pariete. Si est
forma denominans essentialiter tunc dicitur intrinsece acidentaliter denomi–
nans; si vero est forma accidentaliter denominans est ille, quando forma non
inest ipsi subiecto, sed solum denominatur.
Terminus extrinsece denominans est ille, quando forma inest non ipsi
subiecto, sed solum determinatur ad ipsam, ut v. g. visio, cognitio, quae so–
lum terminatur ad parietem visum,cognitum etc, et non subiectatur forma in
pariete viso, cognito etc, sed in oculo forma subiectatur visiva.