Page 8 - Antonius Xderich: Summulae sive logica parva

310

Hrkot. S., Summuiae sive /ogico parva

...

Prilozi

57-58

(2003), str. 303-386

examinetur sic id quod inveniretur iudicatum et subiectum in tali proposi–

tione est terminus, vel si destructionem, adhuc subiectum et praedicatum

erit terminus et non copula, quia haec est expressa et formalis ratio uniendi

praedicatum et subiectum. Probatur: In hac definitione recte explicatur na–

tura termini; ergo haec definitio bona. Probatur: Antequam in illa defini–

tione recte explicatur natura termini alicuiuscumque alterius, quod constat

ex genere, per quod conveniat cum aliis terminis, et differentiis, per quod

haud differre ab aliis, sed id definitio facit, ergo recte explicatur natura ter–

mini. Probatur minor in definitione hac liextremum ponitur loco generis,

nam per quod terminus dialecticus convenit cum aliis terminis, ut termini

agri, Savi, Paculi etc qui non sunt dialectici et li propositionis differt ab illis,

quia isti termini, ut agri, Savi, Paculi etc non sunt propositionis; ergo haec

definitio constat genere et differentia; hinc vides, quod extremum proposi–

tionis habet necessariam connexionem propositionis et subiecti, quod autem

non est extremum propositionis nec potest esse subiectum nec praedicatum

in ea.

Objicies: Definitio non competens soli definito non est bona; sed haec

non est competens; ergo, non est bona. Maior patet, ut vidimus in regulis

bonae definitionis; probatur minor: Haec definitio competit etiam copulae,

ergo non est competens soli definito. Probatur antecedens in propositione:

Petrus homo est; li 'est', est extremum propositionis, quod est copula; ergo

competit etiam copulae.

Respondeo concedendo maiorem et negando minorem; ad probatio–

nem nego antecedens, ad huius probationem distinguo antecedens in propo–

sitione: Petrus homo est; hic

est,

est extremunl propositionis secundum gram–

maticos et eorum dispositionem grammaticalem, concedo antecedens; se–

cundum modum intelligendi logicalem et eorum sensum, nego antecedens;

qualitercumque enim grammaticus locat et disponet in propositione copu–

lam sive in primo sive ultimo loco, semper logicus intelligit ipsum esse nex–

um praedicatum cum subiecto, et consequenter medium, non extremam un–

ionem, non terminum, quia per ipsam concipit unum extremum convenire

alteri.

Dices contra solutionem: Secundum logicos bene dicitur copula verbum

est, est nexus; atqui in hac propositione copula seu verbum 'est', est extre–

rnum propositionis et secundum modum intelligendi logicalem; ergo ipsam

nedum secundum grammaticos sed etiam secundum modum intelligendi 10-

gicalem est extremum propositionis.

Respondeo negando maiorem distinguo minorem: Atqui in hac proposi–

tione verbum

est

materialiter sumptum est extremum propositionis, concedo

maiorem; formaliter sumptum, nego maiorem et distinguo consequens; ergo