Uvod
XVI
tu riječ o nekom terminološkom problemu i da Petrić
polako shva-
ća
ne uzima kao intelektualni, nego kao moralni defekt.
Ulogu tajnovitosti, enigme, zagonetke imali su egipatski hije-
roglifi, pitagorovski brojevi i mitološke priče. Prvi koji je taj obi-
čaj
zatamnjivanja
prekinuo bio je Pitagorin učenik Hiparh i zbog
toga je bio kažnjen. Taj običaj zatamnjivanja drži Petrić da se odr-
žao na neki način i u kasnije vrijeme i kao predstavnike takvog
zatamnjivanja navodi novije filozofe, Ramona Llulla i Teofrasta
Paracelsa. Aristotel je, međutim, prekinuo s tim običajem izraža-
vanja filozofije u zagonetkama, iako ne potpuno. S jedne strane
Aristotel je
taman
, što bi trebalo shvatiti kao
kompliciran
,
težak
, s
druge strane upućuje Petrić na razliku Aristotelovih
egzoteričkih
,
objavljenih spisa i onih
ezoteričkih,
dakle onih primjerenih svima
i onih koji su bili namijenjeni samo uskom krugu.
Osim što konkretno brani predsokratovce od Aristotelove
kritike, govori Petrić o filozofskoj kritici i načelno. Prvi su filo-
zofe kritizirali Ksenofan i Parmenid. Sofiste je kritizirao i Platon
a od filozofa samo Heraklita i Anaksagoru, Aristotel je, među-
tim, kritizirao sve filozofe, a od sofista samo Protagoru i Gorgiju.
Kako su sofisti (za platoničare i Petrića)
nemoralni filozofi
, aludira
time Petrić, s obzirom da Aristotel ne napada one koji su loši,
nego upravo one dobre, na njegov loš karakter.
Na temelju ovih načelnih shvaćanja o drevnom porijeklu
filozofije, o tome kome je namijenjena i o tome kako se čuvala
njezina ekskluzivnost prilazi Petrić Aristotelovoj kritici Kseno-
fana, Zenona, Parmenida i Melisa (koji se danas klasificiraju kao
predstavnici elejske škole) i tvrdi da je Aristotelova kritika ne-
umjesna i to prije svega zato jer on te filozofe tumači i kritizira
kao prirodne filozofe (fiziologe), dok oni u stvari govore o Bogu
– oni su teolozi.
Petrić, međutim, ne tumači ono što se danas smatra ključnim
učenjem elejske škole:
bitak jest, a ne-bitak nije
, u filozofskom smi-
slu, nego kao iskaz o Bogu (samo Bog jest), niti u suvremenom
smislu vrednuje Aristotelovu kritiku Zenonovih aporija kreta-
nja.
Druga knjiga trećeg sveska posvećena je pobijanju Aristote-
love kritike
fiziologa
, filozofa prirode: Empedokla, Anaksagore i
