Page 5 - Antonius Xderich: Metaphysica

Hrkać,

S., Metaphysica p. Antonii Xderich, Prilozi

53-54

(2001), str. 231-285

235

tamen ex hoc sequitur Deum esse obieetum adaequatum metaphysicae: tum

quia non attingit metaphysica ea omnia de quibus agit, ut sunt effeetus Dei,

et ut ad Deum tanquam ad eausam et u1timum finem ordinans, sed illa se–

cundum se et secundum suas fonnales

rationes

attingit; tum etiam quia sic

solum uniea scientia deberet admitti in rerum natura, quae haberet pro

obiecto adaequato Deum, cum omnia obiecta omnium scientiarum quae

nunc assignantur sint effeetus Dei, et ad ipsum tanquam ad eausam primam

et ultimum ordinantur finem.

Probatur secunda pars:

Deus continetur sub obieeto metaphysieae; sed

Deus non continetur sub ente finito ut sic;

ergo,

ens finitum etc.

Probatur maior:

Deus aliquo modo est per se scibilis naturaliter;

ergo,

de–

bet dari aliqua naturalis scientia ipsum sic seibilem attingens; sed haec nequit

esse alia nisi metaphysiea;

ergo,

Deus continetur etc, adeoque ens finitum ut

sub se etc.

Dico tertio:

Ens reale ut est commune Deo et creaturis, substantiae et accidenti, est

obieetum totale et adaequatum metaphysieae. Est communis et deducitur ex

Aristotele, qui IV.

Metaphysiconlm

agil: Est scientia quaedam, quae speeula–

tur ens, prout est ens, et quae ei insunt. Quod

Probatur:

Guia omnia quae ad obiectum scientiae requiruntur in ente

reali reperiuntur respectu metaphysicae;

ergo,

ens reale est obiectum eius

adaequatum etc.

Probatur a:

Quia ens reale vere datur a parte rei, habet enim quod est,

seu propriam essentiam, non quidem quae per genus et differentiam expliea–

tur, cum ens in communi sit irresolubile in plures conceptus, importat con–

eeptum simplicem simplieiter, quod aliquid scibile dicatur, deinde habet pas–

siones ut sunt unum, bonum, verum etc, hoc comprehensa vocabulo 'reubau',

quae de ipso demonstrantur et quidem etiam de inferioribus illius scilicet a

Deo et creaturis per rationem entis realis demonstrari possunt;

ergo,

ens

reale modo dieto est obieetum etc.

Confirmatur:

Omnia, quae in metaphysiea per se considerantur, redu–

euntur ad ens reale, vel partes substantivae, velut propriae passiones, velut

modi intrinseci

illi

us,

velut propriae passiones scilicet: ut modi intrinseci par–

tium eius;

ergo,

legitime ens reale statuitur obiectum adaequatum et totale

metaphysieae. Pro solutione argumentorum

Nota:

Quod ens in communi possit dupliciter considerari: primo, ut sub se

comprehendit omnia entia tam materialia quam immaterialia, tam substan–

tiva quam accidentalia; secundo, ut tantum comprehendit omnia entia imma–

terialia quam substantiva quam accidentalia, intelligendo per entia immateri-