Page 140 - Georgius Raguseus: Peripateticae disputationes

DE M O T O R E P R I M I ORB I S *
Difputatio Oftaua,
Dijput&tionit introduciia, Caput Primum,
Orum,qux Ariftor.aetcmitatis prxrogatiua gaudere, exiftirrumlr.duo Aetcrr.afurit
funt genera: altacniin permanentia: ;:La inflaxu pofita. P c r m a n c n - se*
ria funt Inrellsgcntix, cxlcfHa corpora, materia prima, & elementa, * '
fecundum totameorum fubftanriamconfiderata. Jn ijs autem, qua:
influxu jiouta funt, tnoius, &tcmpjsprxcipue numerantur, quod
tandem nil aliud rc vera dixeris, ir.h motum. Dc xtemis permanen-
tibusiam cumularc fuperiore difputatione a nobis di putatum cft:
vbi of:cnd;mus,Iftrclltgcmias,&reIiqua omnia, qua; Ariflor.xterna
pcfuit,a Deo tantummodo in genere caufx nnalis, non etiam efficientis proficifci. Dc rc-
l>usautemtreenm, qutc in tluxu poiirx funt, nobis nuncdifputandum videtur! acpotitfi-
nuim detnotu: cui vt fubic&um.in quo inhercar; na efficiens, a quo or:atur, ncceflari6ex~
pofeit.Afiftot. ini:io oilaui Jibt >dc Phyflco auditu difcuricnduinpropofuir,fucri! nc fcm-.
permotusica, vt nunquam faftus fit: ar. potius aliquandocjrpcrir; ciim ante omnino r.on
tfle: ? GoncluJitquc motum incxpifTc nunquam; fed femper tuifTe: propterea quod,motu Mocuibfo.
cuocunqucai^gnaro, femper verum ctt*dicere, ante cum motum, alium eiufdcm generis
inotum in infinitum tuiiTc. Verum, quoniam motus omnes particulares, qui in rebus hifce eft.
inferioribus confpiciuntur, quiete aliquando tcrtmmnrur ■, ideo ratiocinando elicuit, fuc-
cctuor.emxternam plurium particularium motuum conflare nullo modo pofle,nifi aliquis
particularis motus alicuius particularis corporisrcpeiiatur,qu;,vt nunquam cxperit,ita nu a mo:uc$li
quam finem habiturus ftt; quem quidem panicularcm motum dixit cflc motum Cclr a rtfTnitA*- i / » \ / a • • * i * \ a i _ v_ cirttns otoU
cuo aeternitasmotus, abfomte ipctfat*originem ducit. Porro CarJumnon vnum tantum baidciiuaf.
corpus cftjfed quiddam cx pluribus oorponbus.feu orbibus aggregatum ?quilibet enim or­
bis iuum habe: priuatum motoremiita v; cx motore,& mobili vnum fiat, quod per fc mo­
ti cr: dicatur; quodque in partem per fe motam,& partem per fcmoucntem quodammodo
d ijica tu r. Jraquecum xterna /in* cacciti* corpora, qux moucntur, & xtcrnxfint Jntclli-
gentix.qux mouenrjxtet.ius pariter mofUs.a ir.orore f,ucns,& ir. mobtli reccptuj,dicendus
cr:r. Quemadmodum ergod:fputarum nobis cfl,an ccicflta corpora,& Intelligcnticvquc Quarflio di-
xtcrnx lunr,habeflnr caufam «fidentem,a qua pendeantiita, nunc ftatuendum arbitramur, ^
ancxlorum motus,cum xterni finr, efficientemcaufam habere potfinr.a qua fluant,Quo--
r.iamverd in toto fpherarum glebo, vt mulra, mobilia corpora, & tr.ultx motrices fubfhu-
t:x,inuiccmfubordinarx, reperiunrurjita pariter multi reperiumurfubordinati motus, qui
tandemamotu primi C5I1, tanqua ni abeo,qui prxtcr exteras eft pnrripuus, legem, & or­
dinem accipiuotiidco.cxrem motibus rciidtjs,dc motu tantummodo primi C^li difputatu-
ii fumus;qufren:cs,ab vno nc tantum,an a pluribus motoribus oriatur; Ivabcatquc caufam
vere excientem,an folum finalem, quemadmodum res x terna', qua: permanentes funr, .
Qjxrtionem hanc,qu£ inter di,ficillimas numeratur, paucis quidem, fcd tamen ordine alti
q jo examinabimus. Primum, vt intellectus ad germanam A:iflot,fenrcntiam intclligendi mndu»,
prcparcrur,opiniones prcdpuas,quxbac dc rc in medium afferuntur» breui rccenfcbimus.
Deinde opinionem illam, qux magis Peripatetica erit, pro viribus explicare, atque etiam
rationibus conflimarcconabimur.Prxterea obtcCfionib.quibus eadem aliquo pa&olabefa
Clari folet, farisfadernus.Ad extremum quantuin Arifloi.fentcnua a tfdei catholico: va ita-
tc deficiat, aperiemus.
De reprspoJttA cptmontiprstipa** C4p, Ji,
Q Vatuor itaque dcdifficultatepropofita prxeipuas opiniones reperio. Prima cft com o?ini-0(0rj(
munis,farilquecclcbris,videlicet,vnumqucr.e;ue celcQcm orbemduosmotoreshabe minis.
re:altcrum propriua^communcm alterum. Motorem proprium vocant Intelligemiant.or-
. ‘ *" ' M 2 bi
\