‘D ijputath Decima
«
171
Uerit Deum infinita virtute prxditum cflc, fiuc non coguoucm, (quatfc refufiusin
fra diccmus) cum nullibi in fua philofophia dc/TniuuTc, fir ne Deusinfinitiroboris, nec
nejimmonehanc quidem quxftioncm vfquam difcuricndampropofutflc, neque rurfus
,
cand;m proponere in animo vnquam hnbtuflc. Vifus cft nonnullis, lioru 8. cc Phyfico
auditu, cextibus 78. & 79.haede rc aliquid innuifle: fcd piofcdtoc^ui cx liJis co:ircxtibus in- uhil.uanrJ
' finitam primi motoris virtutcm,de Arilrutclis fnia,elicereconati luntrpicratx1potius maxi- furu'
num.cu.im Pcripatcticam philofophiamcoluifle vitietur, Ftcnimcoloco Ariftot. neque
principali inftituto,
neq i
criam obiter,dc infinira primi motoris virtute locutus cft,vtcert£
.
eundem infinira virtute prxditum cflc aflerucrit. Quodaurcm wt pnscipui doccrc in redir, „ p.J^.4
*
illud cfl,vidclicceprimum motaremamagoituditKfeparatunv&otr.niscorporcx molisex in«nd« Ad
pertem penitus cflc. Porro hoc fuifle prxeipuum Ariftorclis infttrurum, non ex aliorum c6- 71 ^ny£y*
*mcnti.sfed.cx ipfomct elicere libec.cjui inirio ccx.7S.Jta fcribicad vctbum,
J^ucd autem hoc
i.phyfc
■
n tltjf t t f l i m p t r t i b i i e n u U i t n habtremagm!ndi»e»i,nunc d t(imus.
Ad hocautcm o-
*flcndrndum non fumpfir, tanquam medium rcnnmum, infinitam virtutem inrcnfiuam,vt
S.TliomasAcum eoalij multi cxiftimarunr,quafi hoc argumentum conficere voluerit,nui
la virtus infinira poteft efle in m.ignitudineifcd virtus primi motoris cft infinita,ergo virtus
*primi motoris non poreft cflc in magnitudine. St qmsenim cos textus diligenter lcgerit,nu
quam inucnicrtfumpfifsc Ariftot.prani motoris virrurein infinitam cfse, fccundum in rffio
*nem,fcd folum ibi pofuifsc,infinir;im cfse,fecundum durationcinjquia nimirum perpetuum
‘
•
durabit ad tempus: quod quidem in prareedemibes contextibus eumulatiflimii probaucrat.
, !
' C:m itaq; & primi motus,& primi mobiiis,& primi motoris Ecrcrnir.vcm oftocirfscf.OppOr a n*a
rtinum tandem iudicauir.in poftrema parte ciufe.cm
probare, primum motorem ma- ad proluti-
gnirudinc carere,
dc
tanquam probationis validiflmium medium nihil aliud afsumpfir, nifi
1c.ufdcm infinitam virtutem, fccundunuiurationcm , quafcilica primum mobile perpetuo gitcudir-cc*
temporemouer. Itaque praecipuum eius areumcncum, ad id probandum,hunc mmodum rcre- ,'u't
ln ■
. .
*
1
1
V .
J
nruvrmislc
conftruitur. Primum mouens mouet,tempore innmto;crgo primum mouensmagnitudine <Lrm«uni du-
caret.Aruccedes cx iam fupertils probatis manifcftumeft.Confequctiam vero probat, non rationem.
•argumtro quidem oftenfiuo, vtmulti falso arbitrati funr;fed ad incommodum ducftc,& ad ^
'td.quod nulla ratiohefieri poteft.Attendenda igitur cft tilig a c r huiufceconfccuttoni.spro ©lendWnn
Latioicxca enim,minus rc^teapprehenfa,omnes fere errores orti funt,qui citta rem propo
'Gt.un contigerunt. Eft aurem probatio huiufmodiJac,primum motorem virtutem aliqua atcnt.quo-
ni2teri:ilcmcfse,feu in magnitudine exiftctem, dubio procul aut ciiriti roagnitudinefinita,
aut in magnitudine infint:a:m magnitudine quidem infinita eise non poteft; quia cx 3 lib. In
pro
, dc Phyfico auditu,eius generismagnitudo ndla datur: cnc igitur mmagnitudine finita, fi-
‘quidem in magnitudine ponendus fit . Nunc autem in hac magnitudine finita aut habebit
virtutem finitam,aut infiniramtnon finitam,quia nulla eiufinodi virtus infinito teporemo- «d.
ucre poteft, vc ibi Ariftot.euidcnccrdemonftrat: iam autem pofitum cft,primum mouens
moucrc cemporc infinito; non igitur in magnitudine finita virtutem finitam haberepoteft,
1Sed neq; etiam in magnitudine finita hahere poteft virtutem irifinitamiquia tunefequere-
(jr.vcl ipfum momentomouci crvcl,fi momento non moueat,dandam virtutem finham fo
•
-
a
'rc,qu i ita velociter mouerer,ficut virtus inHnira.immoetiam vclociii5,fiaugercturlquem'-
■acimodum Ariftot.inccx.79.fansluculcntcrdcmonftrarrquorum tamenvrrumq; abwrdif*
•
fimumcft. Hxc igitur cft illius coclecurionis probatio.hjecq; tota cft in eo Joco Ariftor.ra-
‘tiocinatio:ex qua tandem nihil aliud elicir.mfi pnmum motorem non cfsc virtutem in ma
cnitudinc»cum nec magnitudinem fini tam,nec magnitudinem infinitam h.*bercpoflir.NTe-
Teioaurem,vndenam alterius opinionis autores elicet c potuerint, At jft.autftatuifsc,aut pro
lufsc,primum mouens infinira virtute praedirum cfsc. N ifi forte in eam fni^m linr addui>i, V”*
quiSdapertis verhis Aiift.pronunctauit,virturem fir.itam infinito temporemoucrc non pof-
,
ftitimcq; ipll duxerint argumentum huiufmodi.Si virtus finirr. non poteft moucrc tempore i * j « Ari-
iafinito.crgo illa virtus.qux mouet cemporc iminito,eri t ncccfsano infinita.'fcd Aiifto.fra- ^iTe virtus
tuit,primum mouens moucrc tempore infinito j ergo paritercxjlnmauit, primum mouens inboim.
cfse virtutis infinita:. Verum non fuit hxc Arifr.vaciocinatio, vt pauloanteoftendiinus.fic M|1|tor- hjJ
Huncetiam dilucidius aperiamus. Jvlulciauccmincahailucinati.funt, eorum etiam,qui ex hiatui».
....
" “
‘ V ’
p j
• A n ft.