Page 10 - Benedictus Stay: Philosophiae recentioris versibus traditae, libri X, tomus II

v i n
mum deferib it, quales obfervarifc le n t , a fidcribus a le r is dijlingtteui ;
nihil mortalibus , a it , funefli ab iis fig n ijic a ri, cum vu lgo jam priflcm
timori ejjent , neque Telluri proximas perflare • neque a ttju file m Telluris
illos , ut nec a I lanetiirum , aut Solis exhalationibus exoririp offi: Effe ig i­
tur Comctns corpora nnir.do coa.ua, motu femper conflante per Calum laben-
tia . Vojt Cartrfii , Brrnoulii , 0> Cajfmt propofitas de Cometis , rejeltaf-
que fententias ad Newtonianam tranfit , v iq u e g ra v ita tis in Solem eorum
explicat motus, quos in btlipji maxime Ionia & proeurrente fieri probat ;
pro qua Newtonia;,a theoria Cometarum multas affert obfervationes j unde
evincit ad verf. i 1.66 , ce',firmat que generalem illam in Solem gravitatem
revera extftere . bam veteres f")thagoricos ugnoviffe cx illa calefli eorum
harmonia quidam fu /picantur, qua. tamen conjectura folido argumenta
non innititur , A verfu i J 5° gra vita tem hanc effe mutuam inter omnes
materia particulas docet , proinde & mutuam effe inter Solem , & prim a­
rios Planetas, & fecundarios , eamque generatim a d omnem , ubicumque
fit , materiem extendi j exinde a verf. 1 +4« confequitur , [i bina, maffa ut­
cumque imquales in bina puncta per compcnetrationem , ut ajunt , con-
ftringam ur , totam vim prioris in fecundum maffam fore aqualem toti v i
fecu ndi in primam . Q uid ,fi mufja nonfin t in punita lonftritia ? Porre pra-
cipua quadam inferuntur a v e r f 1 j \ 8 > fcilicet fi punctum materia fitum
intra cruftam fpharicam f i t , ib i punctum idem nulla m overi v i , quod
etium in orbe elliptuo contingit ; m overi t a m e n fi materia ejus crufia aqtic
denfa non f i t : id punctum extrapofitum a ttra h i in fphara centrum i unite
fie r i, f i imo globi fe mutuo tra h a n t, idem ipfis a ccid ere, quod duobus f t
mutuo trahentibus punctis . Duorum punitorum fuper duobus globis collo­
cutorum vires funt , ut horum diametri j cujus rei ratio a d omnesfiguras
folidas fimilei extenditur ■ Excurrit inde a d difjolvtndum illu d , quod contra
gravitatem ob*ici felet, cur decidentes lapidis a parietibus trahi non vid ea n ­
tur , ac in deviationes, ut vocant, pendulorum in magnum aliquem montem
fit tranfitus . ratioque eat deviationes invefligandi indicatur ad v e r f i n t i -
Superioribus hoc eleganti/fimum Newtoni inventum additur , defeendendo
in fphara , v e l in fphiroide elliptica a fuperficie ad centrum gravitatem
decrefcere in ratmne direEta fimplici diftantiarum j hinc determ inatur &
ratio , qua g ra v ita s decrefcit a d aquatorem pergentibus a felo , qua res
eum Telluris figu ra tonnexa e fl, multoque expeditius in ven itu r , quant
datis Ellipfoidis axibus gra vita s tota ,fiv e ipfius ad hac fu a incrementa ra ­
tio . Tunc qindam a Newtono inventa theoremata innuit ad hoc argu ­
mentum fu ria n tia , quem tamen non demonfiraffe ;iit figuram fpharoidis
lilh p tic i indui debere a flu ido homogeneo circa proprium axem gyrunte ,
cujus particula fc in ratione reciproca duplicata tra h a n t, idque primum
a Mac- Laurino oflenfum accurati/fime , ut abfoluta jam v id e ri poffit in ve-
ftigatio Telluris figura ex aquilibrio , nifi ob/tel a liq u id ipfius partium in -
/.qualis textus , & fors v a ria ejufilem interior ufque ad medium conflitu-
tio . C n ilu dit idcirco a v e r f 1 995 non conflare nobis veram T errafigu-
ram , fi a p io aquilibrio repetatur , a d vera tamen proximam conjectura
nos d u c i. Q jiarit deinde vim generaliter in corpusfigu ra qu.tvis pr a d i­
tum , e$tior '"-'ue a .i v e rfiio v y rationem in totius Terra denfitatem mediam